Rum 1972 - 1978; Universal Music België 060249869053;distributie voor Nederland: Music&Words
We hebben er een tijd op moeten wachten, maar het was het wachten dubbel en dwars waard. De keurig verzorgde box van de legendarische Vlaamse groep Rum bevat twee cd's met de daarop integraal alle nummers van de eerste vier elpees die verschenen tussen 1972 en 1978. Het bijzondere aan de box is de toegevoegde dvd met daarop (voor een deel) obscuur beeldmateriaal van de groep. Een boekje met uitgebreide interviews met de drie oerleden van de groep maakt de luxebox compleet.
De uitgave van deze box onderstreept het belang van Rum in de folkrevival van de jaren '70 in België en Nederland. Over de muziek en het belang van Rum in de folkrevival van de jaren '70 heb ik in het verleden al uitgebreid uitgeweid in dit artikel. Geweldig is het om al die nummers nu eens zonder de onvermijdelijke krassen en tikken te kunnen beluisteren. Met name de musettes, met in de hoofdrol de tenor-gitaar van Wiet van de Leest, en de samenzang met als gangmaker Pol Rans zijn een lust voor het oor.
De meerstemmige samenzang, een van de pijlers onder het succes van Rum, ontstond onder invloed van Young Tradition en The Watersons, trendsetters in de Angelsaksische folk van de jaren '60. Ook de Ierse Dubliners waren een bron van inspiratie in die beginjaren. Met name banjospeler Barney Mckenna was een goede vriend van de Rum-mannen. Met de opname van een vertaling van ‘The black velvet band' (De vuurrooien band) voor de eerste elpee in 1972 kwam een einde aan de periode waarin de Ierse en Angelsaksische folk een duidelijke invloed op de muziek van Rum had. De groep ging op zoek naar oud Vlaams materiaal. De consequentie was dat Wiet zijn banjo aan de wilgen hing, omdat het instrument binnen de Vlaamse muziek in zijn opinie onbruikbaar was.
Wiet van de Leest:
"Onze manier van muziek onder handen nemen, was hier nauwelijks gekend. Wij wilden een iets modernere aanpak, geen volksmuziek, maar echte folk. Dat is later geëvalueerd. Paul ging zich meer interesseren voor renaissancemuziek en ging luit spelen. Die interesse voor oude muziek was er al vroeg en iedereen vond zo stilaan zijn richting. Maar ik wilde altijd een moderne benadering. Ook nu nog."
Rum anno nu
Het hoogtepunt in de platencarrière van Rum was het uitbrengen van de elpee Rum 2 in 1974. Het album verkocht officieel meer dan 80.000 exemplaren, enorme aantallen voor die tijd. Zeker zo belangrijk was het feit dat de elpeeverkopen deuren openden om frequent in binnen- en buitenland op te treden. Rum, een live-groep bij uitstek, spon hier duur garen bij.
Paul (Pol) Rans over het succes:
"Ach ja, je bent jong en je wilt alleen maar je eigen ding doen. Rum was ook een magisch trio. Het gebeurde allemaal met dezelfde inzet. Het succes van een groep is niet de optelsom van drie individu's wiens talenten mekaar aanvullen. Dat is veel meer dan dat. Drie fantastische virtuozen zijn geen garantie voor een goede groep. We voelden mekaar perfect aan. De juiste mensen op de juiste plaats op het juiste moment."
"Van ons drieën was Wiet zonder meer de beste muzikant. Hij had ook een groot harmonisch doorzicht en maakte de meeste arrangementen. Dat is de grote kracht van Rum geweest."
Wiet van de Leest, die in 1978 Rum verliet om samen met zangeres Vera Coomans avontuurlijkere muziek te gaan maken in de groep Madou, kijkt min of meer met gemengde gevoelens terug naar die succesvolle periode in zijn leven, zo doet blijken uit de interviews.
"Met Rum is het zeer snel gegaan, te snel misschien wel. Voor mij is het fout beginnen te gaan toen we voor het eerst naar het buitenland trokken. De bergen energie die tournees door Frankrijk en Duitsland opslorpen, dat is onvoorstelbaar. Dat moet je doen voor je vijfentwintigste, als je nog energie te veel hebt, maar dat is geen leven. We hadden het misschien iets berekender moeten aanpakken, maar wie kan dat vooraf zeggen. Het overkomt je voor het eerst. Het ging snel en je hebt geen tijd om erbij stil te staan."
"Op een bepaald moment is Rum op sleeptouw genomen door het succes en dat is natuurlijk aangenaam. Je speelt voor overvolle zalen en je speelt altijd thuismatchen. Je hebt op voorhand gewonnen spel. Daardoor gaat de uitdaging ook verloren en als er niet meer moet gevochten, verslapt mijn interesse blijkbaar. Het was een leuke tijd en we konden er goed van leven. Ik dronk toen malt whisky, waar ik nu alleen maar van kan dromen."
"Het probleem was natuurlijk Paul. Dat was ons uithangbord. Paul was bij optredens de belangrijkste man. Hij vertelde de verhalen. Hij verkocht de waren. Toen Paul vertrok, werd het dan ook veel moeilijker."
"Het succes van Rum destijds was ook een verschijnsel en ik heb daar eigenlijk geen mening over. Het was wat het was. Het werkte in die tijd en het was nooit bedoeld om ook maar één seconde langer te duren. Het heeft waarschijnlijk wel indruk gemaakt. Ik kan daar niet over oordelen. Voor mij is dat voorbij. Ik hoef niet terug te kijken."
Nadat Wiet van de Leest en Vera Coomans Rum hadden verlaten, bleven Dirk van Esbroeck en Juan Masono achter. Met Frakke Arn op trombone, bas en bombardon en Jean-Pierre van Hees op doedelzak en fluit werd een nieuwe Rum opgestart. Dat was een bewuste keuze.
Dirk van Esbroeck over de laatste editie van Rum die bestond van 1979 tot aan 1983 en in die tijd twee albums opnam (Helaas zijn deze twee elpees niet in de verzamelbox opgenomen):
"Het moest anders klinken, hedendaagser. Maar het publiek in Vlaanderen herkende Rum niet meer. Bij buitenlandse optredens, waar het publiek Rum nooit eerder had gezien werkte het wel. Ook buitenlandse collega's waren meestal vol lof. We hebben een risico genomen en zijn misschien te ver van het origineel afgeweken, maar ik heb daar wel een goed gevoel aan over gehouden."
In de interviews worden mijn vermoedens die ik vorig jaar in mijn profiel van de groep ventileerde, in grote lijnen bevestigd. Helaas mis ik daarbij de bijdragen van Vera Coomans en Juan Masondo. Beide personen zijn toch officieel lid van Rum geweest in de belichte periode en het lijkt mij interessant om ook hun kant van het Rum-verhaal eens te lezen. Zelfs in het fotomateriaal kom je ze niet of nauwelijks tegen. De samenstellers hadden wat dat betreft best wat inventiever met het fotomateriaal om kunnen gaan. Van de acht opgenomen foto's komen vijf uit dezelfde serie (en op drie daarvan draagt Dirk van Esbroeck een echt foeilelijke muts...).
De dvd is een pareltje. Ook hier geen opnamen van Vera Coomans, maar ik kan me voorstellen dat er domweg niet beeldmateriaal van Rum met Vera voor handen was. In het verleden was men geneigd om opnamebanden veelvuldig te hergebruiken. In Nederland is in de loop der tijd op deze manier heel wat legendarisch beeldmateriaal verdwenen en ik veronderstel dat het in België op dit punt niet veel beter was. Ook moet je niet uit het oog verliezen dat, ondanks alle successen, Rum natuurlijk voor het grote publiek een relatief onbekende groep was en zeker niet regelmatig de televisiecamera's haalde.
De twee openingsnummers zijn verrassend: zwart-wit beelden van het duo Paul Rans en Wiet van de Leest in de periode voordat Dirk van Esbroeck zich bij Rum voegde. Een groot deel van de opnamen bestrijkt een concert voor de Belgische televisie uit 1978. Paul Rans is dan nog (net) bij de groep, er wordt veelvuldig geput het repertoire van het album Hinkelen. Vera Coomans is helaas nog niet van de partij. Pol Rans zingt o.a. De straatzangerskoningin, een nummer van Wannes van de Velde dat later op Gelukkig ma non troppo zal verschijnen. Dan wordt het gezongen door Dirk van Esbroeck.
Hilarisch is de opname van Heer Halewijn. Bij de beelden van Pol Rans als middeleeuwse trouvère en Wiet van de Leest als schone jonkvrouwe (met sigaret) moet je onwillekeurig glimlachen. Zelfs manager Leon Lamal mag bij het feestmaal, met natuurlijk het hoofd van Heer Halewijn prominent op tafel, aanschuiven.
Met de uitgave van de verzamelbox van Rum is het belangrijkste deel van het oeuvre van deze Vlaamse groep op een uitstekende wijze gearchiveerd. Toch blijft het jammer dat de laatste twee albums van de groep niet in deze box zijn opgenomen. Het beeld was dan compleet geweest. Nu heb je toch min of meer het idee dat je iets mist, zeker omdat Gelukkig ma non troppo en Flandria Tropical, de twee laatste Rum-albums, kwalitatief hoogstaande producten zijn.
De platenbezitters hebben nog steeds het voordeel van de mooie hoezen (Rum 3 en Hinkelen) en alle teksten en achtergrondinformatie van de liederen. Die zijn helaas niet in het boekje opgenomen en dat is natuurlijk een minpuntje.
Assie Aukes: waardering: 10-