Hoewel ik geen danser ben, heb ik afgelopen jaar veel naar balfolkmuziek geluisterd. Het genre leeft volop in ons land: er waren in 2012 maar liefst 114 bals en drie festivals: Orfest, Boerebal en CaDansa. Ook als luisteraar heb ik hier heel wat mooie optredens mogen meemaken.
Festivals
Van Orfest mochten we in juni alweer de vierde editie beleven. Dit kleinschalige festival in een achtertuin in Noordeloos was nagenoeg uitverkocht en werd ondanks kou en een kapotte dansvloer ook nu weer een heerlijk gezellig feest, met als spetterende afsluiting MKF uit Frankrijk, dat naast de traditionele accordeons ook samplers en drum machines inzet en zelfs een complete lichtshow om van hun muziek een ervaring te maken. 
Het Boerebal in Moergestel, eveneens een mooi klein festival in de wei bij een boerderij, was in september een eenmalig initiatief van enkele muzikanten, maar wie weet krijgt het toch een vervolg, er is bij de organisatie in elk geval iets aan het kriebelen. Zij hadden een volledig Nederlands programma, met o.a. de Snurkende Schurken (met Bretons repertoire), Bos'n'Bass (Katrien Bos van Wè-nun Henk speelt bal op bas), Zoalo (meer dan enkel traditie), en de balpioniers van Lirio, waarvan overigens net voor kerst een nieuwe cd verscheen.
Tenslotte was het evenement van het jaar in de balfolk CaDansa in Utrecht. Een goed georganiseerd festival dat eigenlijk maar een paar minpunten had: er moesten heel wat mensen teleurgesteld worden omdat het in een paar uur tijd uitverkocht was (daar valt weinig aan te doen, tenzij er een andere locatie gevonden kan worden) en het flink uitlopen van het programma. Mooiste verrassing was voor mij het dynamische optreden van het Franse Duo Brotto-Lopez, die ook een sterke cd hebben gemaakt met vooral gezongen werk.
Bands
Een groep die al een paar jaar aan de weg timmert is RAMA. Hun optreden in Moergestel miste ik grotendeels, maar dat kwam later nog goed, eerst in Den Bosch en later bij een folkbal in Eindhoven. Daar speelden ze voor de gelegenheid met percussionist Roeland Uijtdewilligen (Wè-nun Henk, Green Lizard) en dat leverde een mooi concert op, waarbij de speelse melodieën op fluit en gitaar extra goed uitkwamen. Zij namen deze zomer de Brognon Sessions op, een digitale ep met vier nummers die als voorproefje moet dienen voor een album dat in 2013 op stapel staat. Meer weten: www.ramafolk.nl.
Ze bestaan pas sinds mei 2011, toch was Té op vrijwel elk festival te vinden deze zomer, op de drie bovengenoemde dus ook en verder o.a. op Festival Mundial en Folkwoods. Zij brachten in augustus Flamingo's Gambit uit, wat mij betreft de sterkste Nederlandse balfolkplaat van 2012. Deze veelzijdige band haalt inspiratie uit Alice in Wonderland. Zowel Nederlandse volkswijsjes als Oosterse invloeden worden verwerkt in de muziek en op CaDansa bleek dat ze ook uitstekend op een fantasy-festival zouden kunnen spelen. Website: www.temusic.nl.
Ball Noir mocht Folkwoods 2012 afsluiten en dat deden ze in stijl. Voor sommigen was het te hard (het is tenslotte een combinatie van balfolk met metal), maar er werd volop gedanst. Patrick Adriaans schrijft daarover: Op geen enkele manier gekunsteld weten zij een verbinding te maken tussen deze twee muzieksoorten, en zeker als de twee draailieren spelen, met de stevige drum en gitaar daaronder is dit machtig mooi Een nieuw genre is geboren: balfolk metal. Dit kan ook beluisterd worden in de huiskamer op de cd Bitter Dreams. Zie www.ballnoir.nl.
Een band die ik niet live zag, maar die wel een plaat uitbracht dit jaar is Kapriol'!. Ridderspoor getuigt van een fris, diep in de Nederlandse traditie geworteld, geluid met veel zang en op de meeste stukken kan gedanst worden. Website: www.kapriol.org.
Uit onverwachte hoek kwam nog een 'balband' tevoorschijn, Maalstroom. Zij zijn meer bekend van hun Iers-Keltische repertoire, maar maakten bij het Paasbal in april in Amsterdam hun debuut voor alleen dansers. Die zijn overwegend positief en geven na afloop graag tips over de dansbaarheid van de muziek en wat er beter kan. Kijk ook eens op www.maalstroom.net.
Natuurlijk is dit overzicht een persoonlijke impressie van afgelopen jaar en zijn er nu een heleboel namen niet genoemd, zoals Chardon, de Gonnagles, Violet, Kelten Zonder Grenzen, OrfeO, Sidaro, VOLT! Het bewijst enkel dat balfolk in Nederland volwassen is en volop leeft.
Mirjam Adriaans
Wil je meer weten over balfolk in Nederland kijk dan eens op www.balfolk.nl, daar staan aankondigingen van de diverse bals, maar ook info over workshops en danslessen die inmiddels op diverse locaties in ons land gegeven worden.