Onthoofd Altan niet helemaal zichzelf
Altan was afgelopen week op tournee. Zaterdagavond 8/11 speelde deze Ierse topband in de grote zaal van het Muziekcentrum in Eindhoven. In de kleine zaal van datzelfde Muziekcentrum gaf tegelijkertijd Jan Willem Roy een concert met toetsenist Roel Spanjer aan zijn zijde. Daarvoor waren zelfs twee fans uit Kortrijk overgekomen. Onze eindredacteur Henk was daar ook graag bij geweest, maar de plicht riep en hij schreef een recensie over Altan voor het Eindhovens Dagblad. Hier die recensie, maar dan nog met iets meer details opgetuigd.
- door Henk -
Niet het geafficheerde Altan, maar een afgeleide daarvan speelt voor een half gevuld Muziekcentrum. Heel eventjes tegen het eind horen we dát Altan-geluid, waaraan deze Ierse groep haar faam te danken heeft: Hecht, spetterend en zelfs in de hoogste versnelling - en dat is heel snel bij deze sarmuzikanten - vol nuance.
Het boegbeeld van de groep wordt gemist. Mairead Ni Mhaonaigh beviel een maand geleden van dochter Nia en is in Donogal gebleven. Ooit stond ze aan de wieg van Altan. Ze is geluidsbepalend voor de groep, niet enkel door haar prachtige stem, maar ook door haar typische Donogal-vioolspel met voor elke noot een aparte felle haal met de strijkstok.
De vraag is gewettigd of je het kunt maken om Altan onthoofd op tournee te sturen. Bovendien ontbreekt gitarist Mark Kelly om niet nader verklaarde reden. Had de tour niet afgelast moeten worden? Bedenkelijker is nog dat Maireads absentie pas enkele dagen voor de start van de tournee bekend werd, toen iedereen zijn toegangskaart gekocht had.
Vervangster voor de zangeres is de door de wol geverfde streekgenote Maigréad ni Domhnaill. Haar stem biedt in de lagere regionen meer mogelijkheden en klinkt daar even delicaat en warm als die van Mairead. Als ze de hoogte in gaat klinkt ze echter schel. Ze mist de spirit en de uitstraling van Maired.
Het gemis van Maired als violiste wordt gedeeltelijk gecompenseerd door die andere Altan violist Ciaran Tourish. In een poging fel voor twee te spelen zaagt hij zijn viool bijna in tweeën. Maar het is meer nog de bescheiden accordeonist Dermot Byrne wiens onnavolgbare spel het groepsgeluid opkrikt. De getalenteerde Byrne (vader van Maireads dochter) bespeelt zijn diatonische knoppen-accordeon alsof hij ermee vergroeid is. Hij legt opvallend veel variatie en gevoel in zijn spel.
Hoogtepunt van dit Altan-concert is een aantal solo's op rij waarin naast de violist en de accordeonist ook gitarist Daíti Sproule en bouzoukispeler Ciaran Curran de ruimte krijgen. Dan onstaat even een imtieme pubsessiesfeer, zeker tijdens de imponerende welhaast vijf minuten durende solo op een eenvoudige tin whistle door de violist.
In de aankondigingen zijn de Gaelic titels nauwelijk te verstaan. Zo hadden we graag geweten wat de titel was van een ontroerende ballad gezongen door Daíti Sproule, maar zelfs de tournee-begeleiders konden het niet vertellen. "Het is de eerste keer dat dat nummer speelt op deze tournee", zegt de cd-verkoopster. Dáithi Sproule behoort al jaren tot Altan maar is er op Europese tournees niet altijd bij. Hij woont in de VS - waar hij geregeld samenspeelt met de bekende fiddle- en mandolinevirtuoos Peter Ostroushko - en vervangt daar gitarist Mark Kelly als Altan er tourt.
Uit de aankondigingen van de inval-zangeres leren we wel de afkomst van de songs - meest Schots - maar het gros van de titels van de zes songs die zij zingt is niet te reproduceren. Onder de instrumentalen herkennen we een set tunes met als afsluiter Johnny Doherty (van het 10 jaar oude album Island Angels) en een aantal stukken van de jongste cd The Blue Idol zoals Roaring Water en Gweebarra Bridge.
Invalster Maighraid Ni Domhnail brengt het er niet slecht vanaf met haar zes songs waaronder The Spanish Lady. Jammer dat ze geen songs van het fraaie laatste Altan-album The Blue Idol instudeerde. Graag hadden we Daily Growing gehoord waarin Maired op het album samenzingt met Paul Brady of The Pretty Young Girls. Maar als Maighraid Ni Domhnail in de afronding van het concert een weergaloze versie van de Robert Burns-song A Fond Kiss ten beste geeft, schijnt het enthousiaste publiek Maired al haast te vergeten, wij niet...