-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
Orfest bewees al dat een jaarlijks eendaags balfolkfestival in de open lucht levensvatbaar was, CaDansa in Utrecht doet daar met drie dagen feest nog een schepje bovenop. De zaal bleef voortdurend gevuld met dansers, maar er waren ook enkele mooie verrassingen, muzikaal hoogtepunt is het Duo Brotto-Lopez met vooral gezongen repertoire.

Al binnen enkele uren na het begin van de voorverkoop bleek dat Cadansa 2012, een meerdaags evenement in De Musketon in Utrecht met workshops en bal, al grotendeels was uitverkocht. Er is van de zomer dan ook flink reclame voor gemaakt, ook in de ons omringende landen zodat er heel wat nationaliteiten (maar liefst 9 verschillende) rondlopen dit weekend. Een impressie van de vrijdag en zaterdag:

Vrijdag: Een rondeau zonder boing boing is als een café zonder bier
Omdat de soundcheck uitloopt begint de dansuitleg (met dansen uit Occitania, Baskenland en Béarne) pas rond kwart voor acht, uitspraak van de dag is die van instructeur Koen Dhondt: "een rondeau zonder boing boing is als een café zonder bier." De deelnemers moeten dus eerst een paar minuten leren veren. Na negenen opent Louise Marius het festival officieel.

Triple-X mag aftrappen, met accordeonist Bert Leemans die uiteraard op geen enkel festival mag ontbreken, zeker niet als er gedanst wordt. En die vliegt er gelijk vol in met een bijna rockende jig. Hoewel de band blijft doorstomen met trekzak, bombarde en stuwende percussie, kan het ook subtiel, zo bewijzen ze bij een mazurka die eindigt in de pianissimo klanken van viool en gitaar, waar de schuifelende voeten bovenuit te horen zijn. Eindigen doen ze in stijl, met een Caribisch aadoende bourrée, en als toegift een romantische slow jig.

Na een intermezzo met Mexicaanse hoeden is het tijd voor het Duo Brotto Lopez. Doedelzak en trekzak, en vooral heerlijke klezmer-achtige zang, waarbij de dansers gemakkelijk meegetrokken worden in het lailailai versje. Doedelzakker Lopez zingt met een dynamiek die doet denken aan Lo Còr de La Plana (het zal aan de streek liggen, beiden zijn afkomstig uit het zuidwesten van Frankrijk), maar speelt ook houten dwarsfluit. Soms is het zelfs hypnotiserend. Als de heren bijvoorbeeld een rondeau en couple stoppen wordt er gewoon doorgedanst, de deun wordt eenvoudigweg door de zaal al zingend overgenomen, het duo kijkt het gemoedelijk aan en breit er dan alsnog een kort einde aan. Ze houden ook van muzikale grapjes, even een macarena tussendoor, een medley van dansen waarbij ze iedereen makkelijk op het verkeerde been zetten, of instructies op welk lichaamsdeel iedereen nu weer moet gaan liggen, staan of zitten, het gaat er allemaal in als koek. En als er ingehaakt moet worden in plaats van een hand vasthouden maakt Lopez dat op zijn eigen expressieve manier even duidelijk om dan het dansje gewoon opnieuw te beginnen. Prachtig duo, dat als hoogtepunt van de avond mag worden beschouwd. Hun cd's gaan dan ook als de spreekwoordelijke zoete broodjes van de hand.

Brotto Lopez

Dan vindt Louise Marius dat het tijd wordt voor een spelletje waarbij eerst de heren hun ogen dicht moeten doen en de dames een partner mogen uitkiezen waarna de rollen omgedraaid worden. Aurelien Claranbeaux (rode draad dit festival, hij speelt op zaterdag ook nog met Féo en Jeff Caresse) begeleidt op accordeon. Als gitarist Sylvain Letourneau zo rond twee uur op het podium verschijnt mag eindelijk Duo Absynthe aan de slag. Ondanks het tijdstip is de vloer nog flink gevuld, het is een goede inschatting van de organisatie gebleken om het maximum aantal weekendtickets op 300 te zetten. Het duo wordt op een gegeven moment zelfs een trio als cellist Colin Delzant erbij komt zitten die een extra drive toevoegt aan het sierlijk romantisch spel dat de hoofdmoot vormt bij deze muzikanten. Tegen drieën komt dan accordeoniste Eva het tweetal versterken. Helaas slaat dan voor ons de vermoeidheid toe en zoeken wij ons bedje op, maar er wordt nog tot een uur of vijf doorgespeeld, gejamd en gedanst.


Workshops en verrassingen op zaterdag
Bij de workshops overdag is hier en daar wel wat niveauverschil, maar dat wordt door de diverse docenten goed opgevangen. Bij de bourrée moeten mensen wel de pasjes kennen, maar ze vervolgens weer afleren om het gevoel te kunnen beheersen. Pascale Rubens heeft de hulp van Aurelien Claranbeaux ingeroepen om mee te begeleiden bij de groep samenspel, waar veel belangstelling voor is. Er zijn allerlei instrumenten aanwezig, van dwarsfluit tot harp, viool en sax. Draailieren en doedelzakken hebben hun eigen workshop, net als later viool en trekzak. Ik blijf wat langer hangen bij de trekzakkers die les krijgen van Sophie Cavez. Zij doet een trage wals voor en in delen wordt die aangeleerd. Basdeel, vingerdeel, melodie het komt allemaal aan de orde. Vervolgens mag iedereen even voor zichzelf gaan oefenen, om dan weer samen te komen en verder te borduren op het thema. Een deelneemster vertelt later dat ze er veel van heeft opgestoken, zij kan nu verder met eigenlijk eenvoudige technieken waar ze zelf niet op zou zijn gekomen zonder deze workshop. Violist Baltazar Montanaro vat zijn les samen als: "it's complicated but simple". Hij begrijpt dat je niet meteen alles onder de knie hebt en dat je je eigen stijl moet vinden, spelen met kleur noemt ie dat. En pas als je lang samen hebt gespeeld en elkaar helemaal doorhebt, zoals hij in zijn duo met Sophie Cavez, dan valt alles precies in elkaar.

Naragonia heeft al vaak in Nederland gespeeld (onlangs nog als kwartet in Den Bosch), maar de dansers kunnen amper genoeg van ze krijgen en ook mij als luisteraar blijven ze boeien. Dit keer zijn trekzakster / violiste Pascale Rubens en alleskunner Toon Van Mierlo met zijn tweeën en worden ze wederom enthousiast onthaald. Of het nou gaat om een dynamische cercle of een romantische wals, dat doet er niet toe, de dansvloer is en blijft vol en ik geniet vanaf het balkon van die fijne melodieën, die, zelfs al heb je ze tientallen malen gehoord, nooit vervelen.

En op de dag van de intocht mag de goedheiligman natuurlijk niet ontbreken, dus brengt Sinterklaas een bliksembezoek aan CaDansa!, waarbij hij op straffe van de roe aan Louise Marius weet te ontfutselen dat volgend jaar een nieuwe editie volgt en wel van 8 - 10 november met La Machine en Rue Pascale (en uit Nederland schijnen de Gonnagles toegezegd te hebben), ook een derde editie zit al in het vat. Overigens zal dan wel een ander systeem gehanteerd worden met de voorverkoop, zodat hopelijk meer mensen een kans krijgen om kaartjes te bemachtigen.

Vooral aan de bourrée is dit weekeinde te merken hoezeer balfolk gegroeid is de afgelopen 10 jaar. Als Lirio (zo'n 12,5 jaar geleden begonnen als Nederlandse pionier in de balfolk) er een inzet worden er eerder groepjes gevormd dan strakke rijen en er wordt heel wat gevarieerd met draaien en overgangen. Maar ook een subtiele mazurka met enkel accordeon en gitaar wordt door het ene paar zwieriger uitgevoerd terwijl een ander stel juist klein op de plaats blijft dansen. De nieuwe cd is klaar, maar moet nog geperst worden, naar verwachting is hij nog voor december beschikbaar. Ondertussen speelt Lirio wel alvast wat nieuwe stukken, zoals de Wals Voor De Wilgen. De groep gaat daarin duidelijk een nog subtielere weg dan we al van de groep gewend waren, mooi gedaan. De al wat oudere Forumscottisch krijgt een jazzy uitwaaierend einde. Als toegift is er nog een bijna oosters aandoende polka, met doedelzak.

Féo begint met een dynamische bourrée op draailier, trekzak, dwarsfluit, bas en gitaar. De fluit doet een jazzy intermezzo, klinkt heel lekker. Hoewel de band doorstoomt is er hier en daar zeker ruimte voor een rustpunt, zoals een ontspannen mazurka. Aurelien Claranbeaux, die amper slaap gehad moet hebben (hij stond immers na een late nacht om 11 uur vanochtend alweer paraat om een workshop te begeleiden) weet met zijn accordeon toch opnieuw indruk te maken in dit gezelschap.

Inmiddels is er op een andere locatie in De Musketon een open podium begonnen, onder meer met Bretonse dansen door de Snurkende Schurken, terwijl ook de festivalmarkt nog even te bezoeken is, waarbij je een draailier of trekharmonca kunt uitproberen, dan wel je sieraden- of kledingcollectie kunt aanvullen.

Hoewel het programma tot dan toe ongeveer een kwartier achterligt op schema begint , dat nog uitgebreid moet soundchecken, een uur te laat, maar weet opnieuw te betoveren, met name Turkish Tea, een rondeau en couple, brengt zoveel mensen op de been dat de zaal te klein dreigt te worden. En Té heeft zelfs een verrassing in petto, in de vorm van het thema van Game of Thrones, waarvan ze een epische bourrée in drie tijden hebben gemaakt, waarvoor het trio zich zelfs in toepasselijke kleden hult. Ze hebben zo ongeveer elk zomerfestival gespeeld, maar fantasy festivals zijn natuurlijk ook mooi. Door alle bombast met de tupan (een grote trom) wordt overigens de subtiliteit van de daaropvolgende mazurka extra benadrukt.

Té

Waar Jeff Caresse ooit ontstond als grap tussen muzikanten om te ontspannen wordt de bijbehorende verkleedpartij achterwege gelaten deze keer. Het geeft niet, de muziek komt zo nadrukkelijker naar voren en die is zeer de moeite waard. Helaas heeft de band in het begin te kampen met geluidsproblemen, met name bij hun gastviolist, maar daarna wordt het beter en laten ook de dansers zich weer lekker meevoeren in de weelderige, soms wellustige wereld van Jeff Caresse.

Hoewel de zondag dan nog moet beginnen is Cadansa! dan al geslaagd. Het evenement heeft alles wat een festival moet hebben, een goede sfeer,  fijne vrijwilligers, prima (biologisch) eten, een festivalmarkt, workshops, t-shirts en bovenal heel veel mooie muziek. En met een volgende editie in het verschiet lijkt het ook een blijvertje waar dansliefhebbers jaarlijks naar uit zullen zien.