Podiumorganisatie GUO zwaar in de
clinch met gemeente Oisterwijk

G(roeten) U(it) O(isterwijk) dat zoveel folk in haar programmering doet, ligt zwaar in de clinch met gemeente Oisterwijk. De kans bestaat dat GUO eerdaags geen dak meer boven haar hoofd heeft. Maar vooralsnog gaan alle geplande concerten gewoon door, zoals morgen de flamenco-cursus en het concert van de zigeuner-diva Ampora Cortes.
Jos Creusen, de man achter GUO, legt in een lijvige brief aan media, gemeenteraad en GUO-belangstellenden uit hoe naar zijn idee de vork in de steel zit. Hij zegt met de programma-voorbereiding voor 2004/2005 niet eenzijdig in te durven zetten op De Tiliander als thuishaven. Daarom onderzoekt hij de mogelijkheid om met GUO naar een alternatieve accommodatie uit te uitwijken.

Hieronder volgt het complete schrijven van een getergde Jos Creusen, met alle ins en outs over het ontstaan van deze kriekele situatie. Zijn schrijven lijkt erop te wijzen dat de gemeente Oisterwijk tracht GUO de nek om te draaien.
Verbaas je over een competentiestrijd, over een onwillige wethouder, over falende communicatie, over gekonkelfoes, kortom over dorpspolitiek…

Vlugschrift GUO - Tiliander

Beste raadsleden, GUO-belangstellenden en media,

Deze ochtend heeft de heer Victor Theeuwes, ambtenaar bij de afdeling WOS bij de gemeente Oisterwijk, in een telefoongesprek met ondergetekende laten weten dat de 'denktankgroep' rondom De Tiliander een dezer dagen een voorstel naar het college van B&W zal doen uitgaan rondom de directievoering en de theaterprogrammering voor De Tiliander vanaf seizoen 2004/2005 met de volgende strekking: De denktankgroep stelt voor aan het college om de directievoering in handen te geven van de heer Guus van de Put uit Goirle, die momenteel op interim-basis ook al de activiteiten uitvoert ter voorbereiding van de opening van De Tiliander. De heer Van de Put zou dan na de opening de directie gaan voeren en daarin tevens de taak van professionele podiumprogrammering.

Om te voorkomen dat De Tiliander qua professionele podiumprogrammering met twee gezichten naar buiten treedt, zal de zaal met ingang van seizoen 2004/2005 voor dit doel niet meer verhuurd worden aan de huidige podiumorganisatie Groeten Uit Oisterwijk (GUO). Aangezien professionele podiumprogrammering de expliciete doelstelling is van GUO, betekent dit feitelijk dat in dit voorstel GUO als huurder van De Tiliander buitenspel wordt gezet en de huur dus zal worden geweigerd.

Het afgelopen jaar heeft GUO er de gemeente Oisterwijk meermaals (per e-mail, in gesprekken, per post) op gewezen dat het voor alle betrokken partijen onwenselijk is indien de gemeente het initiatief neemt, ondersteunt of stimuleert tot een tweede podiumorganisatie naast het reeds functionerende Groeten Uit Oisterwijk. GUO drong er het afgelopen jaar bij de gemeente herhaaldelijk op aan om hierover met haar in overleg tot heldere afspraken te komen.

Die helderheid lijkt er nu te komen, zij het niet na overleg met GUO. De gemeente is namelijk nimmer op dit aanbod tot overleg ingegaan. Voor zover er wel sprake van enige communicatie was, gaat het (illustratief genoeg) om een gesprek waarin de gemeente in het bijzijn van de Kunstkring-beheerder de heer Rijnen, de heer Theeuwes en de wethouders Van den Bosch en Oerlemans, GUO op het matje riep om haar de les te lezen over onder andere haar wijze van communiceren richting pers en gemeente (onder andere over de onwil van de gemeente om met GUO tot structureel overleg te komen). Hierin deed de heer Van den Bosch een dringend beroep op GUO om haar persberichten voortaan eerst te laten screenen en filteren door de gemeente alvorens deze naar de diverse media door te sturen. Op grond van rechten van individuele meningsuiting en persvrijheid ging GUO uiteraard niet op dit merkwaardige verzoek in. Tevens werd GUO te verstaan gegeven dat op grond van een gemeenteraadsbesluit alle Oisterwijkse sociaal-culturele activiteiten voorrang kregen boven GUO als organisatie voor professionele podiumkunst voor het afhuren van De Kunstkring/De Tiliander waardoor GUO zich in alle bochten moest wringen richting impresario's toe om alsnog een behoorlijk podiumaanbod voor seizoen 2003/2004 naar Oisterwijk te halen.

Niettemin gaf de heer Oerlemans aan dat GUO voorrang was verleend bij het beschikbaar stellen van een bepaalde huurdatum, onder meer boven de SOK. Toen GUO aangaf met een simpel telefoontje ter plekke het tegenbewijs van deze stelling te kunnen leveren en de bespreking onder dit gesternte te willen afbreken omdat ze niet was gekomen om zich een aantal fundamentele rechten te laten ontnemen en onwaarheden over zich heen te laten komen, bonden de heren wethouders na korte ruggespraak met de heer Theeuwes enigszins in, in termen van misverstanden, miscommunicatie en onwennigheid in nieuwe situaties. In een eerder stadium poogde het vorige college (waarin ook wethouder Van den Bosch, maar toen vanuit Ruimtelijke Ordening) in een gesprek met de directie van het toenmalige Durendael (scholengemeenschap - red FF) en met GUO zeer tegen de zin van de Durendael-directie en van GUO de podiumactiviteiten van GUO bij aanvang van haar eerste theaterseizoen op grond van een bestemmingsplanwijziging uit Durendael te weren. Ronduit lachwekkende motivering was dat GUO naar de mening van het college geen culturele activiteiten ontplooide in tegenstelling tot bijvoorbeeld de plaatselijke carnavalsactiviteiten van de SOK die dan ook wel toestemming kreeg om in Durendael haar culturele activiteiten voort te zetten. Uiteraard draagt GUO ieder sociaal-cultureel initiatief een warm hart toe, maar anderzijds kan ze zulke vormen van notoire achterstelling niet zomaar over haar kant laten gaan.

Dit soort voorbeelden (en nog vele meer) tekent het gebrek aan fatsoenlijke communicatie vanuit de gemeente naar GUO en het gebrek aan enige visie op cultuur en meer bijzonder professionele podiumkunst dat zich dan ook niet gestoeld weet op enigerlei mate van transparant cultuurbeleid bij de gemeente. Het 'Durendael-besluit' heeft GUO in beroep weten terug te draaien, mede met steun van de Oisterwijkse gemeenteraad. Niettemin besloot GUO na haar eerste theaterseizoen over te stappen naar De Kunstkring met het vooruitzicht op het cultuurcluster waarin theatertechniek en bezoekerscomfort haar streven naar professionele podiumprogrammering binnen Oisterwijk verder gestalte zou geven.

De duurdere huur van De Kunstkring en het aanschaffen van consumptiebonnen voor artiesten en organisatie wist GUO gecompenseerd door een gemeentelijke toezegging aan garantiesubsidie tot een maximum van 2500 euro per jaar voor maximaal de eerste drie jaren van haar bestaan. Dat met deze inkomsten, alsmede de baromzet tijdens GUO-voorstellingen, de gemeente een broekzak-vestzak-spel opvoerde ten aanzien van GUO nam de organisatie voor lief. Uiteindelijk blijft de vraag gewettigd of de gemeente GUO subsidieerde, of eerder omgekeerd GUO de gemeente.

Indien het voorstel van de denktankgroep wordt opgevolgd, is het niet GUO maar de gemeente Oisterwijk die alsnog de situatie van het ontstaan van twee gezichten rond professionele podiumprogrammering creeert, weliswaar niet binnen De Tilander, maar wel binnen of in de rechtstreekse omgeving van Oisterwijk. Niet alleen GUO (o.a. per brief aan de denktankgroep), maar ook de denktankgroep (bij monde van de heer Theeuwes die zelf deelneemt aan de bijeenkomsten van de denktankgroep) geeft aan die twee gezichten te willen vermijden. Des te merkwaardiger is het dat het uitgerekend de denktankgroep is die voorstelt om de situatie te veroorzaken die het tegelijk aangeeft niet te willen.

Hieruit kan GUO slechts concluderen dat de denktankgroep er op alludeert dat GUO wel het loodje zal leggen, een zachte dood zal sterven. GUO opent komende zaterdag haar derde theaterseizoen en heeft al voorbereidingen getroffen voor een vierde theaterseizoen met cabaretvoorstellingen, muziekconcerten en een drietal thematische projecten, te weten een Irish Night met Ierse topartiesten op gebied van traditionele Ierse muziek en dans, een serie huiskameroptredens in gewone Oisterwijkse huiskamers, uitmondend in een festival in De Tiliander waarin internationaal bekende singer-songwriters gekoppeld worden aan lokaal literair talent en een thematische 5-mei-viering in 2005 in samenwerking met meerdere Oisterwijkse organisaties, het onderwijsveld en individuele deskundigen (met ideeen als speciale stadswandeling rondom WOII, bezoek oorlogsgraven en jodenkerkhof, lessencyclus Oisterwijks onderwijs, expositie, lezing, concert jiddische klezmergroep, inclusief oeucumenische kerkdienst, ...). Onderhandelingen starten binnen twee weken, waarna snel boekingen met bindende contractovereenkomsten volgen.

Vanuit onzekerheid over de vraag of en waar GUO onderdak vindt, wordt het GUO feitelijk onmogelijk gemaakt bindende afspraken te maken die kunnen leiden tot een seizoensaanbod vanaf 2004/2005. En dat terwijl voor de Irish Night een kandidaat-hoofdsponsor uitgerekend vandaag op het punt stond om met GUO in zee te gaan, maar vanuit dit perspectief zich nog wel drie keer zal gaan beraden op haar participatie. Dit zet de complete organisatie voor deze Irish Night op losse schroeven, met dank aan de denktankgroep.

En dat terwijl GUO voor de verdere toekomst wil verdiepen en verbreden (jeugdvoorstellingen, klassiek, beletterie, enz.). En dat terwijl GUO al drie jaar lang bij de gemeente aanklopt om te komen tot constructief overleg over samenwerking om voor Oisterwijk en met medewerking vanuit de Oisterwijkse gemeenschap en vanuit een Oisterwijks initiatief te komen tot professionele programmering. Nogmaals: GUO staat voor Groeten Uit Oisterwijk, niet voor Groeten Uit Goirle, dan hadden we ons wel GUG genoemd. Niets ten nadele van de heer Van de Put, hij weet heus wel hoe het theaterwereldje in elkaar steekt en zal zich ongetwijfeld prima weten te kwijten van zijn taken, maar datzelfde geldt voor de mensen achter GUO die hun hart, ziel, zaligheid en competentie leggen in hun initiatief vanuit Oisterwijk.

Het lijkt er op dat dit het zoveelste voorbeeld dreigt te worden waarin de gemeente Oisterwijk haar best doet om De Tiliander al weer een stukje minder Oisterwijks te laten worden. Eerst de vercommercialiseringspoging zonder enige garanties vooraf aan de lokale sociaal-culturele verenigingen die welhaast gedwongen zijn van De Tiliander gebruik te maken nadat De Kunstkring zal zijn gesloten en gesloopt. Nu GUO, terwijl andere lokale verenigingen zich al eerder afwendden van De Tiliander of daarover nog steeds aan het twijfelen zijn. Welk slachtoffer volgt? En wanneer bundelen deze slachtoffers hun krachten om in gezamenlijk initiatief een vuist te maken tegen de gemeente, de rollen om te draaien en tot een breed gedragen sociaal-cultureel alternatief te komen waarin niet de gemeente hen, maar zij de gemeente buitenspel zetten? Een klein rondje langs deze lokale verenigingen is voldoende om hun gemoedstoestand te peilen. Ligt hier niet een schone taak weggelegd voor de lokale volksvertegenwoordiging? Een luisterend oor kan geen kwaad, ook buiten verkiezingstijd, evenals een krachtig ingrijpen richting college.

Dit alles speelt zich af terwijl GUO nadrukkelijk bezig is met een flinke publieksopbouw. De seizoensopening van aanstaande zaterdag 20 september met een intussen volgeboekte workshop flamencodans en een uitstekend lopende voorverkoop voor het avondconcert rond het flamencogezelschap van de internationaal hoog aangeschreven zigeuner-diva Amparo Cortes, krijgt zo voor GUO wel een uitermate bitter smaakje.

Toen GUO haar theateractiviteiten startte, luidde het van gemeentewege nog dat zoiets al eerder was geprobeerd, onder meer met de hulp van een flink pak gemeenschapsgeld en de Schouwburg uit Tilburg, maar dat zoiets in Oisterwijk nou eenmaal niet wil lukken. Inderdaad: zelfs met, laat staan zonder al te veel verstand van zaken en met gebrek aan visie en bezieling wil er in het leven nog wel eens een en ander mislukken. Toen GUO toch doorzette, ondernam het college van Oisterwijk pogingen om GUO uit haar eerste accommodatie te werken. Toen GUO ook dit via een beroep en met steun van de gemeenteraad overleefde en alsnog uit eigen beweging de overstap naar De Kunstkring maakte, steeds meer voet aan de grond kreeg en goodwill kweekte binnen de Oisterwijkse gemeenschap voor haar doorzettingsvermogen en professionele aanpak ondanks alle gemeentelijke tegenwerking, leek de stemming bij de gemeente aan de buitenkant bezien aanvankelijk enigszins om te slaan.
Bij de opening van afgelopen theaterseizoen nodigde wethouder van Cultuur Lambert Van den Bosch in zijn openingstoespraak en plein public GUO zelfs nog zeer nadrukkelijk uit als toekomstige huurder van De Tiliander. De wethouder schonk GUO de letterlijke tekst van zijn toespraak voor het GUO-archief. GUO vreest nu met vreze dat de wethouder het GUO-archief viraal heeft besmet het holle, loze kreten.

Mede gezien de slechte ervaringen van GUO in de contacten met de gemeente Oisterwijk tot dusverre durft ze in haar programmeringsvoorbereidingen voor 2004/2005 niet eenzijdig in te zetten op De Tiliander als thuishaven. Daarom onderzoekt GUO momenteel de mogelijkheid om naar een alternatieve accommodatie te kunnen uitwijken. Bij voorkeur zou dit binnen de gemeente Oisterwijk moeten zijn, aangezien GUO zich (getuige haar naam) steeds ten doel heeft gesteld om op professionele wijze podiumprogrammering binnen Oisterwijk mogelijk te maken. Uiteraard is hiervoor De Tiliander (met theatertechniek en bezoekerscomfort) de eerst aangewezen plek.

Met het drama rond de Drye Swaentjes nog vers in het geheugen lijkt het er echter op dat de gemeente Oisterwijk wel eens het zoveelste plaatselijke, culturele initiatief om zeep wil helpen. Wordt dat de gemeentelijke dank aan GUO voor alle nachtelijke en weekend-uren aan arbeid, alle genomen financiële risico's, haar gestage publieksopbouw, haar kwart eeuw aan ervaring met professionele podiumprogrammering en tour-management waarmee ze de basis legde voor een volwaardig podium met een duidelijk herkenbare, lokale inslag? Onze bezoekers kunnen er op rekenen dat wij al onze voorstellingen en workshops in seizoen 2003/2004 zoals altijd met overtuiging en bezieling zullen organiseren. Zelfs die ene geplande voorstelling waarvoor de gemeente Oisterwijk momenteel pogingen onderneemt om ons de zaal weer uit te werken ondanks de door haar aan ons zwart op wit toegezegde huurdatum, onze ondertekende contractovereenkomsten met artiesten die wij al 25 jaar lang te allen tijde hebben gerespecteerd en de gereserveerde entree-tickets door bezoekers, nu ze er enkele maanden geleden plots is achtergekomen ook zelf een weekendje te moeten reserveren om De Tiliander officieel te kunnen openen. Dan probeer je er toch gewoon GUO uit te werken? Huurtoezeggingen? Bindende contracten met artiesten? Gereserveerde tickets? Nog nooit van gehoord. Of, om wethouder Oerlemans te citeren tijdens een eerder 'overleg': "Als de koningin plots op bezoek komt, dan moet je daar toch ook voor wijken?" Nog maar eens een voorbeeld van een staaltje ongelooflijk onbenullig cultureel wanbeleid! Alsof je vooraf niet kunt bedenken dat je je nieuwe cultuurcluster een weekendje beschikbaar wil hebben voor een officiele opening!

Bij deze schorten wij hiervoor vooralsnog elke medewerking op en zullen wij de gemeente Oisterwijk juridisch aansprakelijk stellen voor elke hieruit voortkomende schade die GUO, de door haar gecontracteerde artiesten of haar bezoekers hiervan ondervinden. Gelukkig bestaat de gemeente Oisterwijk uit meer dan alleen een denktankgroep en een college. Wat te denken van de Oisterwijkse gemeenschap zelf en de door haar gekozen vertegenwoordigers in de gemeenteraad? In politieke zin is GUO's hoop nu vooral gevestigd op de Oisterwijkse gemeenteraadsleden die het college wellicht alsnog tot inkeer kunnen laten komen door het voorstel van de denktankgroep af te schieten. Het zou niet de eerste keer zijn als de raad het college terugfluit op culturele agendapunten (zie de kwestie GUO - Durendael en de pogingen van het college om het cultuurcluster privaat te vercommercialiseren).

Inderdaad: GUO is meer dan getergd, maar voelt zich nog steeds geenszins vermalen door deze politieke molen en put uit deze gang van zaken dubbele krachten om ONDANKS de gemeente Oisterwijk haar werk verder te zetten. Krijgen we een huurverbod op De Tiliander, dan zullen we er alles aan doen om daarbuiten verder te gaan, liefst binnen Oisterwijk, desnoods in de directe omgeving.

Helaas lijkt GUO dezer dagen meer op een nieuwe lokale politieke partij dan op een podiumorganisatie. Neem van ons aan dat dit tegen wil en dank is, dat ook wij ons liever distantieren van deze politieke 'cultuur' en veel liever zorgeloos genieten van echte, eerlijke, oprechte cultuur in het algemeen en podiumkunst in het bijzonder. Maar we kunnen ons hoofd niet in het zand steken en voelen ons integendeel gedwongen met opgeheven hoofd te knokken voor lijfsbehoud.

Met onze vrijwilligers, collega-organisaties, impresario's, artiesten, andere sociaal-culturele initiatieven in Oisterwijk en individuen die zich daartoe voelen aangetrokken zullen wij ons de komende periode bezinnen op nadere stappen. Voor onszelf, maar evengoed samen met andere Tiliander-gedupeerden die zich daarvoor bij ons melden. Van GUO is de gemeente Oisterwijk in elk geval alvast nog niet verlost. En nu eerst op naar een veelbelovende, spetterende seizoensopening komende zaterdag!

Namens Groeten Uit Oisterwijk,
Jos Creusen.