Verrassend en stomend debuut
Een Lister is een dieselmotor. In de vorige eeuw ondermeer bekend op oude aken. Als je 'm niet zag, dan hoorde je die schuit wel komen, de Lister gloeikopmotor maakte immers een ploffend geluid. Je moest 'm trouwens met behulp van een lont starten, het zogenaamde voorgloeien.
Het Gronings kwartet Lister had zijn naam niet beter kunnen kiezen. Deze band gaat als een Lister te keer. Balkanklanken op viool, accordeon en baglama (Turks snaarinstrument) worden ondersteund door een 'ploffende' alsmaar genadeloos doorraggende garage-rockachtige basic basgitaar of door een hoekige elektrische gitaar. Hierdoor ontstaat een soort garage-folk met een urgentie die Oost-Europese blaasorkesten kenmerkt.
En vrijwel alle veertien enkel instrumentale nummers op hun debuut-album Cold Start (what's in a name...) kennen een vreemd verstild 'voorspel' dat als het voorgloeien voorafgaat aan het meestal opzwepende vervolg. De ene keer wordt dat voorspel gevormd door eenvoudig aftellen, de andere keer door het geluid van een krakende deur, een krolse kater of dat van 'slapende reuzen'.
Lister bestaat uit gitarist Dick Toering (gitaar en baglama), Maaike Versteegh (basgitaar), Froukje Wijbenga (accordeon) en Kirsten Otten (viool). De bandleden spelen/speelden in diverse andere bands en projecten, zo werkte accordeoniste Fraukje ondermeer met theatergroep STUG. Dick Toering speelt al zo'n twintig jaar in experimentele rockbands. Nu richt hij zich met Lister op 'tegendraadse folkmuziek' vaak geïnspireerd door traditionele Oost-Europese muziek.
Lister vormt daarnaast de spil tussen een aantal andere bands die allen spelen met afwisselende onregelmatige maatsoorten en experimenteren met klank en trance. Ze vormen een breed spectrum, van traditionele Europese muziek door 5 Cilinder Kromhout (ook al zo'n oude diesel) tot experimentele avantgarde gitaarerupties (Kleg).
Zoals gezegd is de muziek van Lister opzwepend, maar je kunt het ook typeren als energiek en temperamentvol. Intrigerend is de tegenstelling tussen de met veel gevoel bespeelde viool, accordeon en baglama en de noice van de basgitaar of elektrische gitaar. Die rammen donker en staccato als een pulsar door in nauwelijks variërende toonhoogte, zodat er een trance-achtige hypnotiserende sound ontstaat. Lister bewijst hiermee eens te meer dat het ook zonder drums mogelijk is een onbedwingbaar voortstuwende sound te produceren.
Het album kent natuurlijk ook de nodige rustpunten.
Zo is er het nummer Szerelem, het Hongaarse woord voor 'liefde', waarin - zoals het de echte liefde betaamt - het verstilde fraaie exotische geluid van de baglama plots wordt verstoord door heftige erupties. En 'De nieuwe man' wordt kennelijk veel gevoeligheid toegedicht gezien de ingetogenheid van het nummer met die naam.
Waar alle nummers een Oost-Europese invalshoek kennen is er één uitzondering: The Butterfly, de overbekende Keltische deun. Maar een lang aangehouden hoge toon op de accordeon geeft het net even een extra mysterieus tintje en als The Butterfly vervolgens overgaat in het uptempo 'Fré's liedje' rammelt de gitaar er weer als vanouds op los en is het weer helemaal typisch Lister.
Cold Start is al met al een uitstekend en verrassend debuut van een groep die ik graag een keer live zou willen meemaken. Dat moet een stomende dansbare aangelegenheid zijn. Als ze dan maar afzien van de slapende reuzen, die op het album ruim zeven minuten aan een stuk licht snurkend pitten, alvorens de toegift ze wakker schudt…
Henk - Waardering 8