Mary Gauthier - Rifles & Rosary Beads - In The Black / Proper Records
Mary Gauthier’s album Rifles & Rosary Beads lag al maanden op mijn bureaustapel. Op de een of andere manier zag ik er tegenop het album te gaan beluisteren. Dat had alles te maken met het thema dat Gauthier hier uitdiepte. Het album is namelijk het resultaat van haar schrijfsessies met getraumatiseerde US veteranen en enkele van hun vrouwen, in het kader van de Amerikaanse non-profit organisatie Songwriting with Soldiers, die songwriters in contact brengt met gewond uit de oorlog teruggekeerde of nog dienstdoende militairen. De schrijfsessies hebben een bewezen therapeutische werking, en vormen voor de betrokkenen een manier om hun ervaringen, waarvoor ze bij terugkeer in de ‘normale’ maatschappij
maar moeilijk gehoor vinden, te verwerken.
De zwaarmoedigheid die de muziek van Gauthier van nature al kenmerkt en daarbovenop het verdriet en de ellende van de uit oorlogssituaties teruggekeerde militairen had kunnen leiden tot een voor buitenstaanders ondoordringbaar fort van ellende. Dat had gekund, ware het niet dat Gauthier zich eens te meer bewijst als de volkomen geloofwaardige en integere songwriter die ze is. Het album is zwaar, ja, maar het wordt nergens larmoyant. Het eerste nummer komt geluidsmatig nogal heftig binnen en doet heel even vermoeden dat het album een hele zit wordt.
Maar al snel word je bij je lurven gepakt door het empathisch vermogen en de vertelkracht van Gauthier. Zij en haar schrijfpartners slagen er in iets van de wanhoop, verwarring en spanning die oorlog veroorzaakt in een mens invoelbaar te maken voor een buitenstaander. Ze maken de diepte die schuilgaat achter ieder liedje, ieder onderwerp, bijna tastbaar en als luisteraar word je er maar weer eens mee geconfronteerd dat er werelden schuilgaan buiten de beslommeringen in het eigen hoofd. De aangrijpende songs doen je eens te meer beseffen dat oorlog niet iets abstracts is dat zich ver weg afspeelt, maar dat het gaat over mensen van vlees en bloed. Mensen die uit de oorlog thuiskomen met onverwerkte trauma’s, waarin angst, verwarring, woede, verdriet, gemis, eenzaamheid en verlies een rol spelen, alsmede de problemen die ze ondervinden bij hun terugkeer in de maatschappij.
Het aangrijpende The war after the war heeft bijvoorbeeld als onderwerp hoe het is om te leven met een oorlogsveteraan en maakt de pijn van de directe omgeving invoelbaar: “There’s no going back in time, I know you’re not the same, but you are not the only one for whom the world has changed”. Still on the ride handelt over het schuldgevoel van militairen ten opzichte van degenen die vielen: “I shouldn’t be here, you shouldn’t be gone, but it’s not up to me who dies and who carries on”. Ook seksueel misbruik binnen het leger komt aan de orde in het lied Iraq (“My enemy wasn’t Iraq”).
De muzikale omlijsting is met hoorbare zorg en toewijding ingespeeld en staat in dienst van de liedjes. Op gitaar horen we afwisselend Kris Donegan en Will Kimbrough, van wie de laatste ook de mandoline bespeelt. Neilson Hubbard is verantwoordelijk voor de soms onheilspellend klinkende drums en Danny Mitchell speelt zowel hoorn als piano. De vioolklanken van Michele Gazich klinken warm en troostrijk. De mondharmonicasolo van Mary Gauthier zelf gaat vooral op de titelsong (maar ook op andere songs) door merg en been. Dan zijn er nog Michael Rinne op bas en Odessa Settless, die soms met Mary mee zingt. Ik heb een promotie-exemplaar zonder vermelding van credits, maar online (en ik vermoed ook op het reguliere album) zijn de betreffende militairen met naam en toenaam keurig vermeld als ‘composer’ bij de door hen mede geschreven liedjes.
Een album om heel stil voor te gaan zitten.
Arianne Knegt