-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
Sinds een jaar of zo speelt Parne Gadje in een iets andere bezetting. Daar moesten de bandleden aan wennen, maar, zo bleek gisteravond in De Toonzaal in Den Bosch, ze vinden hun draai in een gezamenlijke passie voor muziek uit de Balkan en omliggende windstreken. Het publiek mocht met ze meereizen door onder meer Perzië, Macedonië, Turkije en Griekenland.
Toen Michiel Hollanders een jaar of wat geleden naar Griekenland verhuisde, verloor Parne Gadje een factor van formaat. Een virtuoze muziekmaat (op velofoon en dobro) op wie de band blind kon varen, waardoor bandoneon en sax lekker hun gang konden gaan in de wetenschap dat ze een strakke begeleiding hadden. Dat kun je niet vervangen, en dat heeft de band dan ook niet gedaan. In plaats daarvan hebben ze wizz kid Jorick Bronius gevonden, die talent toont op zowel percussie en mondharp als laptop, waarmee hij subtiel uit zijn dak kan gaan. Hier en daar voegt hij wind en sfeer toe (en een enkel grappig kraakje), zonder de akoestische uitstraling van de muziek aan te tasten.
In twee sets van elk ongeveer een uur neemt Parne Gadje ons mee langs weemoedige bruiden, nonnetjes die hun maagdelijkheid verkopen voor rode schoentjes, of een mooie vrouw met een mooie dochter. Maar er zijn ook al dan niet oude liedjes met actuele inhoud, wees maar altijd beleefd, want je weet maar nooit wie er bankier wordt en we horen over herverdeling van goederen. Marc Constandse zingt met de intensiteit die we van hem kennen in talen die het publiek niet verstaat, maar op een of andere manier voelen we aan waar het over gaat. Ondertussen staat hij geen moment stil en brengt hij de inhoud van een lied vol passie tot leven met zijn bandoneon en soms percussie.
Eerder noemde ik al de nieuwe aanwinst Bronius, maar het geluid van Parne Gadje wordt natuurlijk vooral bepaald door Constandse en zijn muziekmaten, Gerwil Kusters en Michiel Bakkes-de Vries (in 2012 toegevoegd aan de band), die met minstens zoveel plezier en karakter respectievelijk saxen (en klarinet en fluit) en percussie laten horen, terwijl Dan Tuffy bas- en andere snaarlijnen toevoegt op zowel elektrische als akoestische instrumenten, waaronder de zelfgebouwde fietsbandbas. Instrumentalen worden een waar feest met deze mannen, een simpele driekwartsmaat zit er niet in, maar een tien achtste of, Constandse telt even mee met de intro, negen? ja, negenkwarts, daar draaien ze hun hand niet voor om. En het spelplezier op het podium slaat gemakkelijk over op de toehoorders, die dan ook graag een staande ovatie over hebben voor dit gezelschap.
Dit is overigens niet het enige folkoptreden in De Toonzaal in Den Bosch. Er wordt regelmatig folk en wereldmuziek geprogrammeerd in de prachtige zaal van deze voormalige synagoge en sinds enige tijd kan het publiek er op donderdagavond gratis komen proeven van diverse optredens in de foyer. Onder de noemer Muziekcafé waren er al optredens van o.a. David Munnelly & Shane Mac Gowan, Mathijs Leeuwis en Jeroen Kant en David Berkeley. Kijk op de website van De Toonzaal of hun Facebookpagina voor tips en het actuele programma.