Vanochtend werd bekend dat Miriam Makeba, Mama Africa, is overleden nadat ze onwel was geworden bij een antimaffia-concert in Italië. Ze was de eerste Afrikaanse zangeres met wereldroem, vooral met het nummer Pata Pata oogstte ze grote successen. Daarnaast was ze een actief tegenstandster van het apartheidsregime in haar geboorteland Zuid-Afrika, waardoor ze dertig jaar in ballingschap doorbracht. Makeba werd 76 jaar.

Afkomstig uit een township in Johannesburg maakte Miriam Makeba op jonge leeftijd al naam met haar optreden in de musical King Kong en singles als Lovely eyes, die in 1956 tot in de Amerikaanse hitlijsten belandde. Na een bezoek aan de Verenigde Staten in 1960 werd haar vanwege haar politiek activisme de toegang tot Zuid-Afrika geweigerd. De ongewilde ballingschap zou uiteindelijk dertig jaar duren. Door haar samenwerking met Harry Belafonte werd ze wereldberoemd, in 1966 kreeg ze een Grammy voor een plaat van een live-optreden met  Belafonte. Songs als de Xhosa Click song waren voor een groot deel van haar publiek de eerste kennismaking met Afrikaanse muziek. Makeba's sterk ontwikkelde politiek bewustzijn bracht haar tot aan de Verenigde Naties, waar ze pleitte tegen het apartheidsregime. Haar huwelijk in 1968 met de black power-activist Stokely Carmichael maakte haar in de VS niet populair. Shows werden  afgelast en platenmaatschappijen keerden haar de rug toe. In hetzelfde jaar verhuisde ze naar Guinea en begon naam te maken met optredens op de onafhankelijkheidsfeesten van de nieuwe Afrikaanse naties. Makeba werd zo populair, dat verschillende Afrikaanse presidenten haar een staatsburgerschap aanboden. In 1990, na de vrijlating van Nelson Mandela, kwam ‘Mama Africa' voor het eerst in dertig jaar weer in haar geboorteland.

De evergreen Pata Pata stamt al uit 1967. In 2000 doet Miriam Makeba haar succesnummer nog eens over op het album Homeland. Door de samenwerking met haar kleindochter Zenzi Lee en de zangeressen van de populaire groep Chetto Luv, vindt Makeba's muziek een gewillig gehoor bij de (klein)kinderen van de generatie die destijds haar platen kocht.

Miriam Makeba had al besloten zich terug te trekken uit de muziek, en had in mei al afscheid genomen van haar Nederlandse fans, maar was nog bezig met een tournee. Afgelopen vrijdag stond ze in Paradiso in Amsterdam, en gisteren nam ze in het Italiaanse Castel Volturno deel aan een antimaffia-concert uit solidariteit met de schrijver Roberto Saviano, die bedreigd wordt door de georganiseerde misdaad. Na het optreden voelde zij zich onwel en werd opgenomen in een ziekenhuis. Daar overleed ze vannacht aan de gevolgen van een hartaanval.

miriam makeba

Miriam Makeba, 4 maart 1932 - 10 november 2008