Honza Bartošek en Loes van Schaijk in Casino van Gompel, Mol, België, foto Virginia Tello
Honza Bartošek en Loes van Schaijk in Casino van Gompel, Mol, België, foto Virginia Tello

-door Loes van Schaijk- Aflevering gemist? Kijk dan even hier.
En toen ging het ineens heel snel: van Dublin namen we de boot naar Holyhead (Wales) en reden we in een paar dagen tijd door Birmingham, Oxford, Amersham (omgeving Londen), Dover, Duinkerke (Frankrijk), Oostende (België), Brugge, Mol, Heumen, Wijchen, Nijmegen en Rotterdam. Maar goed dat dit de langste dagen van het jaar waren, anders had het er nooit allemaal ingepast.
 
Life’s a walk on the beach, innit?
Wie al mijn tourverslagen tot nu toe heeft gelezen denkt misschien dat Honza en ik geobsedeerd zijn met het strand: na Poole (UK) en Lahinch (Ierland) komen er nu nog eens Penmaenmawr (Wales) en Oostende (België) bij. Niet dat we dagenlang cocktails hebben liggen lurken onder een parasol - er moesten kilometers gemaakt en optredens gespeeld worden, en bovendien verbrand ik al als ik naar een foto van de zon kijk. Maar zeg nu zelf: als je er tóch bent en je kúnt even dat uurtje vrij maken, dan is de lokroep van de zee erg sterk!

Op de heenweg waren we met de ferry van Liverpool naar Belfast gegaan; voor de terugweg viel de keuze op Dublin-Holyhead. De weg van Holyhead naar Birmingham, waar ik een overnachting had geboekt, was adembenemend mooi en het hield maar niet op! Eerst reden we van Holyhead over het schiereiland Anglesey naar het plaatsje met de ontzettend Welshe naam Llanfairpwllgwyngyll (yep, probeer dat maar eens drie keer hardop uit te spreken met een beschuitje in je mond), waarbij we in de verte al de bergtoppen van Eryri National Park (ofwel Snowdonia) op zagen doemen. Vanaf daar kun je meerdere routes naar het zuidoosten kiezen; wij bleven zo lang mogelijk langs de kust rijden richting Liverpool en daarna via Stoke-on-Trent naar Birmingham. In het plaatsje Penmaenmawr stopten we even om foto’s te maken en beloofden we elkaar om ooit terug te gaan naar Wales en er dan meer tijd voor te nemen.

Een hond op het strand van Penmaenmawr, Wales, foto Honza Bartošek
Een hond op het strand van Penmaenmawr, Wales, foto Honza Bartošek

Waving from such great heights
De volgende dag probeerden we als Amerikaanse toeristen die “Europa doen” zoveel mogelijk ervaringen in zo min mogelijk tijd te proppen: ‘s ochtends een wandeling door Birmingham (het Rotterdam van centraal Engeland), ‘s middags lunchen in universiteitsstad Oxford en ‘s avonds op bezoek bij een oude studievriend die vlakbij Londen woont. Dit weerzien na 15 jaar, waarbij we ‘s avonds met zijn drieën op de bank nog wat liedjes hebben gespeeld, was voor mij één van de hoogtepunten van deze reis—en het lied Such Great Heights van The Postal Service is voor mij de soundtrack van deze herinnering.

Video: The Postal Service - Such Great Heights

De volgende dag hadden we afgesproken met een stewardess uit Houston, Texas die ruim een jaar geleden ergens in een ruilkast in een Amsterdams hotel mijn boek High Lonesome Below Sea Level: Faces and Stories of Bluegrass Music in the Netherlands had gevonden en graag een aantal exemplaren van me wilde kopen. Ze vliegt regelmatig op Londen, dus leek het me fijn om haar de boeken persoonlijk te overhandigen. Het was gezellig en sowieso leuk dat iemand oprecht geïnteresseerd is in dit boek dat ik in 2015 samen met fotografe Marieke Odekerken heb gemaakt naar aanleiding van mijn Masterscriptie over de Nederlandse bluegrassgemeenschap. 

Waar ik het destijds gemaakt heb als momentopname, een min of meer willekeurige dwarsdoorsnede van wie zich op dat moment in Nederland met bluegrass verbonden voelde, is het nu - inmiddels 10 jaar later - allemaal geschiedenis. Bands zijn uit elkaar gevallen, mensen zijn geëmigreerd of overleden. Op de dag dat vier boeken hun weg vonden in een een koffer met bestemming Texas kreeg ik te horen dat één van de geportretteerden, Joris Scheepers, na een lang ziektebed op 50-jarige leeftijd was overleden. Hij was de zanger van Velvet Joe & The Bluegrass Diamonds, hij was bijzonder geliefd en zal gemist worden.

Velvet Joe & The Bluegrass Diamonds in 2015 met Joris Scheepers, foto Marieke Odekerken
Velvet Joe & The Bluegrass Diamonds in 2015 met Joris Scheepers, foto Marieke Odekerken

Een strand en een sprookjesstad
Op de ferry van Dover naar Duinkerke vermaakte Honza zich door de White Cliffs of Dover te fotograferen terwijl ik aan het vorige tourverslag zat te werken; dat is elke week weer een race tegen de klok! Omdat geen van ons ooit aan de Belgische kust was geweest boekte ik een overnachting in Oostende - ook als knipoog naar "Ostende" in Třebon, Zuid-Tsjechië, waar in 2021 onze muzikale fietstour met Jan Řepka & Bájsykl Band langs voerde. Tsjechië heeft dan weliswaar geen zee, maar wel veel mooie vis- en zwemvijvers met strandjes. Het strandje van de zwemvijver Svět is geïnspireerd op en vernoemd naar Oostende. Ik zag op het eerste gezicht niet veel gelijkenissen, maar ik denk dat er iets meer geschiedenis achter zit, waar misschien de film Rozmarné léto ook iets mee te maken heeft…

Zoet: Ostende in Tsjechië (2021), foto uit het archief van Jan Řepka & Bájsykl Band 
Zoet: Ostende in Tsjechië (2021), foto uit het archief van Jan Řepka & Bájsykl Band 
Zout: Oostende in België (2025), foto Loes van Schaijk
Zout: Oostende in België (2025), foto Loes van Schaijk

Toen we in 2024 in Bulgarije waren met de Present-Day Troubadours tour, waren we helemaal van Sofia naar Burgas gereden om vervolgens na 15 minuten vrije tijd op het strand weer in de auto te moeten springen. Twee uurtjes aan het strand van Oostende voelde voor ons dus als luxe en liet ons genoeg tijd over om daarna ook nog het Middeleeuwse stadje Brugge te verkennen. Op de Grote Markt, aan de voet van de Belfort toren, vroeg ik Honza of hij de film In Bruges had gezien. Hij wist het niet zeker, waarop ik zei: “Als deze toren je niet bekend voor komt, dan heb je de film niet gezien.” We hebben een paar dagen later dus samen naar de film gekeken en ik heb de rest van het week het lied On Raglan Road (dat speelt tijdens de meest indrukwekkende scène in de film) niet meer uit mijn hoofd kunnen krijgen.

Video: Luke Kelly - On Raglan Road

Is het Skyrim? Nee, het is Brugge!, foto Honza Bartošek
Is het Skyrim? Nee, het is Brugge!, foto Honza Bartošek

Vele handen maken licht werk: de restauratie van het Casino van Gompel
Als je vlak na een bezoek aan het sprookjesachtige Brugge nog onder de indruk kan raken van een gebouw, dan moet het wel een verdomd mooi staaltje architectuur zijn. Ten eerste was het Casino van Gompel verrassend omdat het niet vol staat met blackjack tafels en gokkasten, maar het een in 1925 in Art Deco-stijl gebouwd pand is dat oorspronkelijk diende als ontmoetingsplek en cultureel centrum voor de medewerkers van de Glaverbel Glasfabriek.

Het gebouw was in verval geraakt totdat Lawrence De Belder het in 2019 kocht en met behulp van vrijwilligers in 6 jaar tijd renoveerde. De renovatie is trouw aan de oorspronkelijke stijl en de uitbating (met o.a. biologisch voedsel uit eigen moestuin) is geïnspireerd door Villa Augustus in Dordrecht, een plek waar Honza en ik ook heel graag komen. Casino van Gompel heeft een grote zaal en een intiemere kleine zaal waar wij in speelden. We hadden na afloop een aantal fijne gesprekken met mensen die zelf ook muziek maken of evenementen organiseren en met een Slowaak die al zijn halve leven in België woont. De volgende ochtend brachten we door met  vrijwilligers uit Argentinië, Mexico en Chicago, die zich via de app Worldpackers hebben aangemeld voor dit project. Voor hen is dat de ideale manier om te reizen, mensen te ontmoeten en nuttige nieuwe vaardigheden te leren. Een inspirerende levensstijl!

Video: Loes en Honza in Belgie 

Loes en Honza treden op in het Casino van Gompel, Mol, foto Lawrence de Belder
Loes en Honza treden op in het Casino van Gompel, Mol, foto Lawrence de Belder

“Vertel eens, wat heb jij de afgelopen twintig jaar allemaal gedaan?”
Na Mol hadden we weer twee dagen vrij om familie en vrienden op te zoeken. We maakten een stop in Nijmegen, waar ik in een grijs verleden (2000-2004) gestudeerd heb. Het was heel bijzonder om na 20 jaar weer eens af te spreken met Mariska Petrovic, waarmee ik in de periode 2005-2006 kort maar intensief samen heb gezongen als duo Waterfly en als onderdeel van de Nederlands-Slowaakse bluegrassband Waterflow. Zonder Mariska was ik in 2005 niet naar het European World of Bluegrass Festival in Voorthuizen gegaan, had ik misschien nooit van bluegrass gehoord, was ik niet in een bandje met Slowaken beland, was ik zeker niet naar Tsjechië geëmigreerd en had mijn leven er dus totaal anders uitgezien! 

Video: Loes en Mariska

Mariska Petrovic en Loes van Schaijk op De Kaaij in Nijmegen, foto Honza Bartošek
Mariska Petrovic en Loes van Schaijk op De Kaaij in Nijmegen, foto Honza Bartošek

 Midzomerviering tussen de ghettoblasters: leven en laten leven 
Op 28 mei, toen Honza en ik in Engeland waren, kreeg ik een berichtje: “Hoi Loes, hoe is het? Misschien ken je me nog van wat jaren geleden, toen kwam ik zo nu en dan kijken naar Red Herring. Ik was op zoek naar een artiest voor 21 juni, in Rotterdam. Is dit mogelijk?” De schrijver van het bericht wilde een informele midzomerviering organiseren op het strandje van de Kralingse Plas. De kans dat ik precies op die dag precies op die plek zou zijn, en ook nog eens die avond vrij zou hebben, is op zich minuscuul… maar soms heb je een voltreffer. 

Midsommar”, een heidens Germaans gebruik om de langste dag van het jaar te vieren, staat buiten Scandinavië voor de doorsnee Europeaan niet in de kalender. In de Keltische gemeenschap in Tsjechië worden Beltane en Samhain gevierd (respectief het inluiden van de zomer en de winter), maar een midzomerviering had ik zelf nog nooit meegemaakt. Toen we op de langste (en misschien wel warmste) dag van het jaar aan kwamen bij de plek waar een groepje mensen de meipaal aan het versieren was, waren we in eerste instantie een beetje sceptisch: dit strandje en het veld erachter zijn geliefde plekken voor Rotterdammers om te barbecuën en daarbij de ghettoblaster lekker hard te zetten. En wat er dan uit de speakers knalt is van een heel ander genre dan onze Ierse tunes. Ik vreesde dat er een “loudness war” zou volgen - die wij zouden verliezen - maar het ging er uiteindelijk heel gemoedelijk aan toe. Er kwamen zelfs wat nieuwsgierige mensen aanwaaien die zich aangetrokken voelden door onze muziek of het ritueel waarbij de deelnemers een goed voornemen voordragen en daarna over het vreugdevuur heen te springen. 

Stephanie Lehmann op de midzomerviering in Rotterdam, foto Honza Bartošek
Stephanie Lehmann op de midzomerviering in Rotterdam, foto Honza Bartošek

Vóór ons trad de zeer veelzijdige Stephanie Lehmann op, die ik nog kende uit de tijd dat ik in Rotterdam woonde, studeerde en werkte (in de periode 2004-2018). Zij is afgestudeerd in Pop en Indiase Zang en in haar performances combineert ze haar zangtechniek en improvisatietalent met haar liefde voor circus en de natuur. Na urenlang graven in onze geheugens kwamen we erachter waar we elkaar van kenden: in 2012 hebben we allebei meegewerkt aan het bijzondere album Résonance van Tanah Broadcast alias Ferdy Karto

Video: Btote Morgeno

Is this the end, my beautiful friend?
Ik bewaar nog twee optredens voor het volgende en laatste reisverslag: 22 juni in De Melkbus in Dordrecht en 23 juni op Camping ‘t Rouweelse Veld in Kronenberg. Verder heeft Honza een optreden met zijn balfolkband BaLLaB in Erlangen op 26 juni en gaan we een bezoek brengen aan de muzikantenstad Markneukirchen. En wie weet komt er nog iets spontaans op ons pad…

Meld je aan voor mijn nieuwsbrief!
Wil je een melding ontvangen wanneer het volgende tourverslag online komt of wanneer we een concert spelen bij jou in de buurt? Bekijk mijn LinkTree om je aan te melden voor mijn nieuwsbrief, concert alerts, en/of abonneer je op mijn kanalen op jouw favoriete platforms!

Zonsondergang vanaf de boot Dover-Duinkerke, foto Honza Bartošek
Zonsondergang vanaf de boot Dover-Duinkerke, foto Honza Bartošek

En nog een paar extra plaatjes:

Loes werkt aan een tourverslag op de boot van Dover naar Duinkerke, foto Honza Bartošek
Loes werkt aan een tourverslag op de boot van Dover naar Duinkerke, foto Honza Bartošek
De haven van Duinkerke, foto Honza Bartošek
De haven van Duinkerke, foto Honza Bartošek
Is het de Efteling? Nee, het is het Casino van Gompel!, foto Honza Bartošek
Is het de Efteling? Nee, het is het Casino van Gompel!, foto Honza Bartošek
Loes en Honza op de polaroid van Candela én voor het Casino van Gompel, foto Virgina Tello 
Loes en Honza op de polaroid van Candela én voor het Casino van Gompel, foto Virgina Tello 
Loes en Honza bij Casino van Gompel met de mensen die momenteel helpen het op te knappen: Sophie (USA), Jesus (MX), Virginia (AR) en Candela (AR), foto Honza Bartošek
Loes en Honza bij Casino van Gompel met de mensen die momenteel helpen het op te knappen: Sophie (USA), Jesus (MX), Virginia (AR) en Candela (AR), foto Honza Bartošek
Muurschildering in het Kerkegasje uit de serie “Waalpaintings” over de Vrede van Nijmegen (1672-79). Kunstenaars: RoosArt en Combolution, foto Honza Bartošek
Muurschildering in het Kerkegasje uit de serie “Waalpaintings” over de Vrede van Nijmegen (1672-79). Kunstenaars: RoosArt en Combolution, foto Honza Bartošek
Retro-reclame voor Tsjechisch bier in het oudste café van Nijmegen, In de Blaauwe Hand, foto Honza Bartošek
Retro-reclame voor Tsjechisch bier in het oudste café van Nijmegen, In de Blaauwe Hand, foto Honza Bartošek
Midzomerviering in Rotterdam, foto Honza Bartošek
Midzomerviering in Rotterdam, foto Honza Bartošek