En dan is het 1982. Hoe ik er achter gekomen ben, weet ik niet meer, maar... Pete Seeger zou naar Nederland komen. Via Bernard Kleikamp, mijn huidige "platenbaas", wist ik voor heel Werktuig kaartjes te bemachtigen voor het éénmalige concert én een interview te regelen. Lang voor die tijd correspondeerde ik met Pete over deze gebeurtenis - zijn handgeschreven brieven koester ik nog altijd als kleinoden.
Op de dag voorafgaand aan het concert krijg ik de gelegenheid om Pete uitgebreid te spreken ten huize van één van de leden van de Leidse folkclub. Je kunt je misschien voorstellen hoe bijzonder het was hier met die beroemdheid, mijn leermeester en "idool" in één kamer te zitten. Pratend over van alles en nog wat: de Amerikaanse en Nederlandse folkscene, de politieke muziekbeweging, de platenmaatschappijen, noem maar op. Ik had redelijk wat ervaring met interviews voor JanViool (de voorloper van New FolkSounds), maar dit keer vergat ik gewoonweg de cassetterecorder aan te zetten en zelfs om heel gericht vragen te stellen. 's Avonds hebben we het gesprek uit ons hoofd moeten reconstrueren....
Het concert op 13 december 1982 in de Leidse schouwburg was een belevenis. Seeger opende zoals gewoonlijk met John Henry en na Where have all the flowers gone volgde Children's Cry, het lied dat bij de grote vredesdemonstraties in New York was gezongen. Ik heb het kort daarna vertaald en wij zetten het met Werktuig op de plaat onder de titel Nu of Nooit. Ï'm a little cookey werd door Jan Smeets in het Nederlands omgezet en belandde op mijn CD De lindeboom voorbij. Een groot aantal meezingers passeerden de revue, waaronder Guantanamera en Wimoweh. Het was een gedenkwaardige avond.
In augustus 1990 kreeg ik voor de tweede keer de kans om Seeger aan het werk te zien en te spreken. Samen met Inge Doornbosch reisde ik voor New FolkSounds naar Tønder in Denemarken voor het jaarlijkse folkfestival aldaar. Eindelijk was het de organisatoren gelukt om de Amerikaanse zanger de contracteren, maar daar waren wel onderhandelingen aan vooraf gegaan. Het lokkertje was dat Pete zou kunnen kennismaken met oude Deense schepen, en Pete's voorwaarde was dat het festival zou aansluiten bij de Internationale Waddenconferentie. Zo kreeg het Tønderfestival een geëngageerd tintje. Als journalist mochten wij overal bij zijn. Pete Seeger opende de conferentie en in dat kader verzorgde hij 's avonds ook een optreden. Er werd een excursie georganiseerd naar Ribe met tientallen houten schepen. En Pete was de hoofd-act op de gala avond, waar hij optrad samen met zijn kleinzoon Tao Rodriguez, die hem bij de zangpartijen terzijde stond, én met Arlo Guthrie. Zij namen ook deel aan het slotconcert samen met vele andere artiesten zoals Iain MacIntosh, de Australische Judy Small en The Oysterband. Op de tweede middag nam Seeger een deel van het kinderconcert voor zijn rekening, met een ongeëvenaarde uitvoering van Abiyoyo, de 72 jarige muzikant languit liggend en rondspringend op het podium.
Pete vertelde ons tijdens één van de gesprekken dat hij zelden of nooit naar platen luistert. "Nieuwe liedjes leer ik meestal van live uitvoeringen. Ik luister niet veel naar platen, want ik kan niet tegelijkertijd denken en naar muziek luisteren. Dan begin ik "mee te spelen". Ik kan ook niet met iemand praten, dan hoor ik alleen de muziek. Soms, als ik hout ga hakken, neem ik een bandrecordertje mee en dan draai ik maar één liedje, telkens opnieuw".
Dat houthakken doet Seeger nog altijd, want de blokhut aan de Hudson, waar hij woont, wordt verwarmd met twee houtgestookte haarden, en ook de fornuizen branden op hout.
In de loop van de jaren '90 werden uiteindelijk een aantal oude Seeger-platen op CD uitgebracht. Het reizen over de wereld nam met de leeftijd af, Pete zocht het dichter bij huis, indachtig de slogan "Think globally, act locally". Bewonderaars begonnen een "appreciation page" op internet, een officiële website was er tot voor kort niet.
In 1996 verscheen de schitterende CD Pete , waarop hij te horen is met de sopraansaxofonist Paul Winter en een koor. Veel van het materiaal was al ooit eerder opgenomen, waaronder één van zijn lievelingsliederen The water is wide. De CD eindigt met een lied dat Pete al in 1958 schreef voor de begrafenis van een bevriende journalist, To my old brown earth- ik heb het gezongen bij de begrafenis van Bert Aalbers.
De laatste jaren werkt Seeger nauw samen met een vrij nieuwe, ideële maatschappij, Appleseed Recordings. Inmiddels zijn er 3 afleveringen verschenen van The songs of Pete Seeger, waaraan talloze populaire artiesten hun medewerking hebben verleend. Om er een paar te noemen: Steve Earle, Ani DiFranco, Janis Ian, Jackson Browne, Natalie Merchant, Bruce Springsteen. En altijd zijn er wel een paar nieuwe, actuele songs op die CD's te vinden.
Pete Seeger kwam opnieuw in de belangstelling van een groot publiek toen Bruce Sprinsteen in 2006 The Seeger Sessions uitbracht en, met een uitbundige band, dit materiaal, allemaal traditionals overigens, tijdens een tournee ten gehore bracht.
En dan de afgelopen twee weken. Voortdurend loop ik, al dan niet in mijzelf, het volgende lied te zingen:
When I think of the ways I have grown
I know I couldn't a' make it alone
I owe a lot to the sharing, daring, caring
wonderful friends that I've known
Het staat op de zojuist verschenen CD At 89, en dat getal slaat op Pete's leeftijd. Zelfs op je 89e en ook al is je stem ver heen blijkt het nog de moeite waard te zijn om een album uit te brengen. Met de banjo en gitaar blijkt hij nog altijd uitstekend overweg te kunnen, al beperkt hij zich instrumentaal tot korte stukjes, die verder uitgebouwd kunnen worden.. De liedjes, waarin hij wordt bijgestaan door mensen uit zijn directe omgeving, zijn allemaal van belang en er is een relatief groot aantal nieuwe of nooit eerder uitgebrachte bij. Ik moet zeggen dat Pete's zang beter is dan ik de laatste jaren gehoord heb. Hij gaat nog maar eens aan de slag met Bach en Beethoven en de aloude Weavers hit Tzena Tzena wordt voorzien van een Arabische tekst. Waist deep in the big Muddy, aanvankelijk uitgebracht op de gelijknamige LP uit 1967, krijgt nu een nieuwe betekenis in het kader van de Iraq-oorlog en False from true uit 1969 klinkt nu anders, gezien Pete's leeftijd. Naast het al genoemde Wonderful friends is voor mij het hoogtepunt Little fat baby over hoe je als (groot)ouder ervaart hoe snel een kind feitelijk opgroeit tot volwassene. Het eerste couplet dateert van 1982, samen met David Bernz, die de CD produceerde en er ook een aantal malen op te horen is, werden nog twee aanvullende coupletten geschreven.
Het zou een waardig afscheid van deze immer actieve folksinger kunnen zijn. Maar het zal me niet verbazen als er in 2010 ineens wéér een CD verschijnt. Tenslotte wordt Pete Seeger misschien wel 100....
NB: CD's van Pete Seeger zijn in de betere winkels wel verkrijgbaar, zeker de recente Appleseed Recordings. Dat geldt ook voor het album van Bruce Sprinsteen.
Op Youtube zijn diverse leuke filmpjes te bewonderen, onder ander van de televisieserie Rainbow Quest uit de jaren '60, met talloze interessante gasten. En zoek bijvoorbeeld eens naar beide uitvoeringen van Abiyoyo, van de jonge zowel als de oude Seeger.
De appreciation page vindt je op www.peteseeger.net.
Als je er toe wilt bijdragen dat Pete Seeger genomineerd wordt voor de Nobel Vredesprijs, ga dan naar www.nobelprize4pete.org.
NB2: Pete Seeger schreef onderstaande aanvulling eind jaren '70 op Bill Steele's song Garbage. (LP Circles & Seasons). Een waarlijk profetisch couplet!
Oh, Garbage! Garbage! Garbage! Garbage!
Their stocks and their bonds — all garbage!
Garbage! Garbage! Garbage! Garbage!
What will they do when their system goes to smash
There's no value to their cash
There's no money to be made
But there's a world to be repaid
Their kids will read in history books
About financiers and other crooks
And feudalism, and slavery
And nukes and all their knavery
To history's dustbin they're consigned
Along with many other kinds of garbage.
Garbage! Garbage! Garbage! Garbage!
NB3 : In "This Brave Nation" spreekt Pete Seeger met de jonge activiste uit de Bronx Majora Carter. Te bekijken en beluisteren op bravenation.com/pete_seeger_majora_carter.php.
Peter Koene