-door Mirjam Adriaans-
Van 11 t/m 18 december toeren Linde Nijland & Bert Ridderbos en Kirsty McGee samen door Nederland. Naast optredens in Leeuwarden, Gieterveen en Aduarderzijl doet het drietal ook het zuiden aan met enkele (nagenoeg uitverkochte) huiskamerconcerten in Delft en de afsluiting op 18 december in de Ad van Meurszaal boven 't Rozenknopje in Eindhoven, waarvoor nog kaarten beschikbaar zijn. Een goede reden om eens nader kennis te maken met deze drie muzikanten, die al jaren hun eigen weg bewandelen in een bijzonder welklinkend landschap van liedjes.
Eind jaren '90 deed Ygdrassil het voorprogramma van Luka Bloom, in wat toen nog Noorderlicht heette in Tilburg. Ik kende dat duo toen nog niet, maar onder de indruk van die prachtige stemmen kocht ik meteen hun tweede album, Pieces, dat net uit was. De zangeressen heetten Linde Nijland en Annemarieke Coenders en die bleef ik in de gaten houden. Multi-instrumentalist Bert Ridderbos werd een paar jaar later de vaste begeleider van de twee dames en nadat die in 2007 besloten om elk hun eigen weg te gaan bleef hij met Linde samenwerken.
Op Folkwoods en de opvolger Parkfest in Eindhoven waren ze graag geziene gasten, maar nu deze festivals terziele zijn, zijn Linde Nijland & Bert Ridderbos in het zuiden van het land niet zo vaak meer te zien, al zijn ze muzikaal gezien nog volop actief gebleven, onder meer met toertjes door Engeland, het project Winterliederen en concerten met het werk van Sandy Denny, maar uiteraard schrijft ze tussendoor zelf ook nog steeds liedjes. Naar aanleiding van de cd I Am Here (2014) noemde muziektijdschrift Heaven haar de beste folkzangeres van Nederland en daar kan ik me volledig bij aansluiten.
Linde en Bert organiseerden diverse keren Noordfolk, een klein intiem festivalletje in Veenhuizen. Op de eerste editie daarvan in 2010 zag ik de Engelse singer-songwriter en multi-instrumentaliste Kirsty McGee en ging overstag voor de boeiende liedjes, gezongen met heerlijk zwoele vocalen. Op het festival speelde ze met haar toenmalige partner Mat Martin, maar ook latere optredens, o.a. met Myshkin en Ocotillo (een heerlijk duo met de Amerikaanse singer-songwriter Robert Garson) blijven in mijn geheugen gegrift. Hoewel haar muziek verwantschap vertoont met de Engelse folk, is ze bepaald niet puristisch en verwerkt ze net zo makkelijk invloeden uit New Orleans, bluegrass of oldtime jazz in haar werk.
Alledrie de muzikanten hebben een flinke voorgeschiedenis, dus laat ik ze graag zelf aan het woord om een inkijkje te geven in hun beweegredenen om muziek te maken:
FF: Wanneer ben je begonnen met muziek maken en kun je daar iets over vertellen?
Linde: het begon bij mij eigenlijk al als kind, ik kon zuiver zingen en zong vaak de hoofdrollen in schoolmusicals. Toen een moeder van een medeleerling huilde toen ik een liedje zong, voelde ik dat dat iets bijzonders was en ik haar raakte.
Bert: Het begon met AMV les (Algemene Muzikale Vorming) op de lagere school, toen met pianolessen, maar de strakke manier van lesgeven beviel mij niet zo goed en na een jaar of 6 wilde ik banjo-les... dat bestond destijds niet en bij 'gebrek aan beter' ben ik gitaar gaan spelen en later ben ik afgestudeerd als klassiek gitarist. Na mijn studie ben ik vol op de folkmuziek gedoken.
Kirsty: Ik speel muziek sinds ik een jaar of acht was en als tiener speelde ik fluit in verschillende jeugdorkesten en richtte ik bands op. Van piano of viool hield ik niet zo, maar ik begon als kind wel liedjes te schrijven, aangemoedigd door mijn vader die onzinliedjes voor me schreef.
FF: Welk(e) instrument(en) bespeel je en welke gebruik je bij het componeren van je eigen werk?
Bert: gitaren in meerdere stemmingen, banjo, cittern, accordeon en ook nog wat exotische snaarinstrumenten. Het componeren laat ik aan Linde over ;-).
Linde: mijn stem is mijn voornaamste instrument en daarnaast speel ik gitaar. Beide gebruik ik bij schrijven van nummers.
Kirsty: Mijn eerste instrument was de fluit (die ik nog steeds speel, samen met de basfluit), ik speel ook de zingende zaag en geniet van het maken van geluiden met alles wat ik te pakken kan krijgen als ik iemand begeleid. Bij het schrijven van liedjes gebruik ik alleen de gitaar. Maar de meeste van mijn nummers beginnen als fragmenten van woorden en melodie die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Ik noem dit een liedzaadje. Je plant het en het groeit een nieuw lied.
FF: Heb je ooit in een band gespeeld (en zo ja welke)?
Linde: lang was ik de helft van het zangduo Ygdrassil
Bert: ik heb in allerlei bands gespeeld, van streektaal tot Middeleeuws [waaronder de Groninger folkgroep Törf, red]. Maar momenteel speel ik alleen nog met Linde.
Kirsty: Ik begon serieuzer met schrijven toen ik ongeveer 19 was en sloot me aan bij indiebands toen ik op de universiteit zat. Ik richtte mijn eigen band Mrs Kipling op en we brachten een paar 7 inch vinylsingles uit op Sunday Records. Ik speelde als gast bij een band genaamd The Bedflowers in 1991 en werkte met een project genaamd Slumber dat had getekend bij Vinyl Japan.
FF: Wie is je grote muzikale held (meerdere antwoorden mogelijk)?
Linde: over het algemeen ben ik sterk beïnvloed door folkmuziek uit Engeland, Ierland, Schotland, Amerika. Zowel de traditionele, als de songwriter kant ervan. Mijn lievelingssongwriter is Sandy Denny, wiens werk ik ook regelmatig uitvoer, maar Joni Mitchell, Nick Drake, Leonard Cohen, Kate Wolf horen ook bij mijn favorieten.
Bert: eigenlijk wel een stuk of 30 muzikanten ;-). Om er een paar te noemen: Richard Thompson (vanwege zijn composities), Fred Åkerström, Kate Rusby, Dick Gaughan etc. etc.
Kirsty: Tom Waits is mijn grote muzikale held. Dat is al zo sinds ik ongeveer 16 was.
Ik hou ook van Louis Armstrong en Ella Fitzgerald.
Maar eigenlijk zou ik zeggen dat elke muziek, gespeeld met hart en ziel mij inspireert, ongeacht wie de touwtjes van die muziek in handen heeft.
FF: Wat betekent folkmuziek voor jou?
Linde: het is heel belangrijk voor me en staat voor een manier van leven met reizen en ontmoetingen, maar ook voor verbinding met mensen. Het heeft ons op bijzondere plekken gebracht en zelfs tot een muzikale reis over land naar Bhutan in 2008 geleid (door o.a. Iran en India), waarbij de muziek een middel was om met andere muzikanten te 'communiceren', zelfs als we elkaars taal niet spraken. Een mooi tegenwicht voor een steeds verder 'vereenzamende' samenleving.
Bert: ik vind het heel leuk om ernaar te luisteren en het te maken.
Kirsty: De afgelopen 10 jaar heb ik een beetje op voet van oorlog gestaan met het idee van een genre. Genre, vooral in het VK, wordt vaak gebruikt om muziek te beperken en te definiëren. Een genredefinitie kan worden gebruikt om de wortels van muziek af te snijden, zoals een plantpot een plant of bonsai kan beperken. En folk kan net zo schuldig zijn als ‘Americana’, ‘jazz’ of ‘pop’ als het gaat om het voorschrijven van wat wel en niet acceptabel is.
Persoonlijk heb ik geprobeerd te voorkomen om me aan een bepaald genre te verbinden, want ik zou graag op een niet-beperkte manier creatief willen zijn. Ik zou het vreselijk vinden om iets in mijn schrijven te missen omdat het geen acceptabele uitdrukking is van mijn 'hokje'. Ik zou liever tegen de randen van mijn hokje blijven drukken tot ze vervagen, omdat muziek uiteindelijk muziek is.
Dit is wat ik leuk vind aan spelen buiten het VK. Het voelt altijd alsof mensen meer open van geest zijn. Ik zeg "Ik speel muziek" en een Brits publiek zal dan vragen "wat voor soort? Dan weet ik of het goed voor mij is om het leuk te vinden...", terwijl een publiek in Duitsland of Nederland een beslissing zal nemen zodra ze het hebben gehoord. Ik denk dat folk een definitie is, dus voor mij is het iets dat ik liever uit de weg ga.
FF: Heb je een muzikale band met Eindhoven?
Linde: Naast dat mijn moeder er geboren is, neemt Eindhoven muzikaal een speciale plaats voor me in. Door het Folkwoods / Parkfest Festival waar ik vaak gespeeld heb, maar ook door de activiteiten van wijlen Ad van Meurs en Ankie Keultjes. Op Folkwoods in 2002 werd Ygdrassil voor het eerst (en daverend) verwelkomd door het folk circuit nadat we jarenlang op poppodia gespeeld hadden.
Bert: Folkwoods! Ik vond het een prachtig festival, waarvan ik geen editie heb gemist. Ik herinner me de eerste nog goed, met een geweldige line-up en helaas slechts weinig bezoekers.
Kirsty: In de loop der jaren heb ik een aantal keren bij Meneer Frits gespeeld voor de geweldige Ad Van Meurs. Het was altijd een van mijn favoriete optredens en als ik daar speelde bracht ik graag wat tijd door in de stad, het leek altijd een levendige en prachtige stad. Ik herinner me dat de eerste keer dat ik naar de stad kwam, ik er couchsurfte bij een mooie vrouw wier woonkamer gevuld was met kaarsen en ze had een bomenbehang. En ik herinner me dat ik een jaar of twee later de stad doorkruiste in een enorme bliksemstorm. Dus ik denk dat mijn connectie met Eindhoven er een is van zowel herinnerd licht als herinnerde muziek.
Tenslotte nog een vraag aan Bert en Linde:
FF: Jullie toeren regelmatig in Engeland, kun je daar iets over vertellen en als we het toch over Engeland hebben, ook maar even wat over de samenwerking met Kirsty?
Linde: Bert en ik spelen er sinds 2006 regelmatig, deels met mijn programma van Sandy Denny liedjes, wat geleid heeft tot mooie hoogtepunten, zoals een concert in de Barbican Hall waar ik te gast was bij een eenmalig reünieconcert van Fairport Convention, met o.a. Richard Thompson. Voor onze muziek is Engeland een soort walhalla. Het stikt er van de folkpodia en wat we doen valt daar heel mooi in het bed van dezelfde traditie waaruit we putten. Ik ben zelf erg tekstgericht en dat maakt het ook extra fijn om daar in 'hun taal' te zingen.
Bert: In Engeland is folk veel meer geïntegreerd in de samenleving, je hoort het o.a. in pubs en folk clubs. Ballads worden generaties lang doorgegeven, evenals (dans)melodieën. Er is daarom veel kennis en als je hun waardering hebt is dat een heel goed teken en ook echt een uitdaging om het te krijgen.
Linde: Kirsty hebben we tijdens onze eerste Britse tour ontmoet, toen zij en haar toenmalige partner Mat Martin dubbelconcerten met ons (toen met Ygdrassil, waar Bert op het laatst ook bij speelde) deden. Sindsdien hebben Bert en ik vaker met Kirsty gespeeld en haar ook een keer uitgenodigd voor het Noordfolk Festival dat we een aantal keer georganiseerd hebben.
En Kirsty heeft net een prachtige plaat uit, The Deafening Sound Of Stars, dus aan haar de vraag:
FF: Kun je iets over over je nieuwe album vertellen, te beginnen met de titel?
Kirsty: The Deafening Sound of Stars is een songtitel die ik gaf aan een nummer over de toenemende behoefte aan natuur en stilte in levens die steeds meer worden opgebroken door technologie. Ik schreef het lied in Kopenhagen als een schets na het lezen over een ‘superbloom’ in de Californische woestijn die was vertrapt door ‘influencers’ die foto's wilden zoeken voor Instagram. Ik vond het hartverscheurend dat we vergeten zijn hoe we rustig in de wereld kunnen leven. Ikzelf inbegrepen. Soms kunnen onze negativiteit en de drukte van ons bestaan voorkomen dat we even inhouden om de kleine details te zien die ons beter kunnen maken. Ik denk dat het lied een uitnodiging is om bewust te leven. Mindfulness, als je wilt. Een uitnodiging om je open te stellen voor al het moois in de wereld en om de pijn los te laten die voorkomt dat we open blijven.
Het nummer is heel boeiend. Dat is deels te danken aan het prachtige gitaarspel van Anton Hunter die we vroegen om ‘een sterrenstelsel te spelen’. Zijn flonkerende, steeds evoluerende gitaarspel zorgt voor een zachte golf die het nummer in sterrenlicht baadt.
Het album heeft in totaal 14 nummers - het is een lange plaat - en het prachtige artwork is van de Wit-Russische kunstenares Ekateryna Prokopyeva en fotograaf Benji Reid. Muzikanten zijn onder meer de prachtige trompettist Nick Walters en oudgedienden van het Hobopop Collective Howard Jacobs, Barkley McKay, Clive Mellor en Biff Roxby, naast een gloednieuwe ritmesectie van Phill Howley (drums) en Sam Quintana (contrabas). Dan zijn er ook nog wat minder bekende instrumenten te horen, zoals de dulcitone, basfluit en een glazen mondharmonica die wordt gespeeld door de Braziliaanse muzikant Tomás Oliveira.
Website Linde Nijland: http://lindenijland.nl/
Website Kirsty McGee: https://kirstymcgee.com/
Linde Nijland & Bert Ridderbos ft. Kirsty McGee, tourdata december 2019:
11 december kamerconcert, Delft
12 december kamerconcert, Delft
13 december huiskamerconcert, Leeuwarden
14 december Het Kleine Kerkje, Gieterveen
15 december 't Waarhuis, Aduarderzijl
Info en reserveren voor deze concerten kan via
18 december 2019 't Rozenknopje, Eindhoven
Deur open om 20:00 uur, aanvang 20:30 uur, entree €7,50 (excl. service- en iDealkosten).
Tickets via: Ikbenaanwezig.nl
Zie ook: https://www.rozenknopje.nl (het is ook mogelijk om vooraf een hapje te eten, kijk dan onder het kopje Eten/Drinken).