-door Jeroen van Zuylen en Kees Verweij (schuingedrukte tekst), foto's Johan Wijchen-
Vier dagen lang dansen op folkmuziek in een geweldige ambiance, dat was CaDansa 2025. Meer dan duizend dansers uit heel Europa vonden afgelopen weekend hun weg naar het grootste balfolkevenement van Nederland. Voor de vijfde maal vond dit plaats in theater De Meenthe in Steenwijk. Het festival kon op voorhand al niet meer stuk met op het affiche namen als het Naragonia Quartet, Accordzéâm en het Rémi Geffroy Septet. Maar absolute hoogtepunten waren voor mij Marie Paulette en het verrassend sterke e=mT². Frankrijk was in elk geval weer hofleverancier van bands.
Wat maakt CaDansa toch zo bijzonder? Is het de hoge kwaliteit aan bands en muzikanten die hier optreden? De grote variatie aan dansen die voorbijkomen? Het uitgebreide aanbod aan workshops? Of toch die vrolijke, vredige sfeer van saamhorigheid en verbondenheid onder de dansers met hun gemeenschappelijke passie? Ik zeg: de combinatie van dit alles!
Hoofdpodium
Op het hoofdpodium opende het Duo Pilartz – Gielen donderdag het bal met een vrolijke, zeer dansbare set, bestaande uit traditionele deunen, maar heel aangenaam en toegankelijk. Het is met name autodidact Luc Pilartz die met zijn vioolspel die kenmerkende sfeer van 18e eeuwse volksfeesten weet te creëren.
Kees Verweij miste de eerste band, maar zag wel FLOS: Vorig jaar was het een nieuwe band die optrad op het open podium, maar het heeft het jaar erop al door kunnen stoten naar het hoofdpodium. En de combinatie van cello, saxofoon, gitaar en contrabas geeft een fijn eigen geluid. En net als ik denk dat het wel erg rustig is, komt de band met een enorm vrolijke rondeau en couple op de proppen. Iedere band heeft wel een nummer dat er bovenuit springt en dat was bij FLOS dit nummer.
Maar waar velen voor naar CaDansa kwamen was het Naragonia Quartet, dat deze donderdag afsloot met een spetterend optreden. In dit kwartet worden Toon van Mierlo en Pascale Rubens (samen Naragonia) aangevuld met gitarist Maarten Decombel en Luc Pilartz. En omdat aan het eind ook Simon Gielen nog aanschoof, hadden zowel Pilartz als Gielen er binnen een paar uur al twee optredens op zitten. Hoewel er vooral veel nummers werden verwacht van hun nieuwe cd Nehalennia, werden de dansers vooral getrakteerd op oude vertrouwde Narargonia-klassiekers, sommige met nieuwe arrangementen. Het valt op dat Naragonia (Quartet) vooral bij onze Duitse dansvrienden razend populair is.
Een aanvulling van Kees: De afsluiter van de avond was met Naragonia Quartet goed voor elkaar, want deze rasartiesten leveren altijd topkwaliteit. Sowieso had elke avond een topafsluiter.
Voor het doedelzakduo Ciona (Wouter Koenders en Anouk van Leeuwen) was het jammer dat hun optreden op het Open Podium samenviel met dat van Pilartz – Gielen, waardoor zij voor minder dansers speelden dan zij met hun loepzuiver samenspel en meerstemmige composities verdienden.
Op vrijdag beet het Brabantse Swinco (Gregor Swinkels en David Cornelissen) het spits af met een set onvervalst Brabantse liederen. Om de hilarische tekst over de man met zijn tien vrouwen in De Wijvendans werd hartelijk gelachen, vermoedelijk alleen door de Nederlandstaligen onder de dansers.
Kees: Mijn Cadansa-vrijdag begon met de eerste band: Swinco, die een Brabants tintje naar het noorden van het land bracht. We hebben relatief weinig zang in de balfolk, dus dit was wel aangenaam, ook al konden niet-Nederlandstaligen er waarschijnlijk niet veel van volgen.
Het Deense Balphoria vervolgens klonk door het typische geluid van de viool heel Scandinavisch, ook al passeerde slechts een enkele polska de revue. Als danser had ik in het begin het idee dat enkele dansen in slow motion werden uitgevoerd, maar dat veranderde met een paar pakkende bourrées. Percussie en klarinet gaven het concert de nodige schwung. Als speciale gast mocht Toon van Mierlo even meespelen bij een mazurka die werd begeleid door het parelende geluid van roodborstjes. Niet zo gek, want Toon en bandleider Martin Seeberg vinden elkaar niet alleen als kompanen op de diatonische accordeon, zij zijn ook beide begeesterde vogelliefhebbers. ‘We are bird friends!’, riep van Mierlo. Dat paste dan goed in het programma, want laat het kleurrijke IJsvogeltje nou toch tot Themadier van CaDansa 2025 zijn gekozen.
Er zijn van die groepen waar je aan merkt dat de muzikanten de dansers heel goed aanvoelen omdat zij zelf ook dansen. Sterker nog, zij zijn niet te beroerd nieuwe of zeldzame dansen vanaf het podium of in de zaal te instrueren. Zoals de mannen van Shillelagh uit het Noord-Franse Rijsel. In het Duitse Freiburg zag ik ze eerder dit jaar al een mooi concert geven in combinatie met hun didactische vaardigheden.
Aanvulling van Kees: Waarschijnlijk ben ik na 1 van de speciale dansjes uitgecheckt en heb me daar naar de bar begeven om rust te pakken voor Accordzéâm, Daardoor heb ik de hele blindfoldgame [een spel waarbij dansers (leiders of volgers) een blinddoek dragen, red.] gemist. Enerzijds een mooi concept, maar bij mij roept het gemengde gevoelens op omdat ik wisselende ervaringen hiermee heb.
De oudgedienden van Accordzéâm – in 2018 stonden ze ook al eens op CaDansa – brachten een degelijke set van eigen composities, maar het was natuurlijk ook wachten op die knotsgekke tovercirkel vol covers uit de popgeschiedenis. Wie herkende niet Nirvana, Lou Reed of Owner of a lonely heart van Yes? Wie goed luisterde herkende zelfs die paar noten van J.J. Cale’s Cocaine.
Kees is kort maar krachtig: Accordzéâm staat garant voor een feest en dat werd het.
Op zaterdag stak het Franse Lo Gat van wal met diep in de traditie gewortelde deunen uit onder meer de Auvergne. Hoewel op vele snaren gespeeld (viool, mandoline), raakte het bij mij niet echt een snaar. Dat deed het duo van Marie Paulette daarna absoluut wel. Op Festival Dranouter gaf ik hun optreden een tien en ook eerder op het Drakenbal was ik verkocht. Stemkunstenaar Vincent Evrard opende ook nu weer het optreden met het dreigende gegrom van een didgeridoo. Wat volgde was een prima dansbaar concert met een stevig rock-stempel. Hier werd balfolk gespeeld ver buiten de gangbare balfolk-lijntjes, met dank aan de het overstuurde gitaarwerk van Evrard. Ongetwijfeld een gruwel voor de verstokte aanhanger van traditionele folk, maar een cadeautje voor de rockliefhebbers onder ons. Die konden na afloop hun eerste cd mee naar huis nemen, want die werd hier op CaDansa gepresenteerd.
Ook Kees is te spreken over Marie Paulette: Deze band is heel eigen in zijn geluid, sommigen refereren door de repeterende zware beat aan andere genres waar ik normaal geen feeling mee heb, maar die ik bij Marie Paulette zeker kan waarderen.
De grootste verrassing van CaDansa vond ik het duo e=mT², ofwel Niek van Uden en Sander van der Schaaf. Het werd een ronduit aangenaam optreden vol fijne versierseltjes, niet alleen heel dansbaar, maar ook als luisterconcert.
Kees over e=mT²: De band erna was een duo van Nederlandse bodem, die samen in de balfolkband Té hebben gezeten. Het moge duidelijk zijn dat ze veel van die nummers speelden. Sander, die toen ondersteunend gitaar (en trom) speelde, maakt nu de muziek met een mandoline. Deze was heel mooi uitversterkt en ook de rol van het instrument was mooi.
Ik had me voorgenomen géén plinn of kost’ar’choat te dansen, want mijn artrose-knie vindt dat niet leuk. Maar ik kon geen weerstand bieden aan die geweldige suite plinn van Duo Menguy – Bérenguer. Dan maar wat eerder invalide. Of een nieuwe knie. De stuwende gitaar van Erwan Bérenguer en de haast bezwerende dwarsfluitsolo’s van de andere Erwan droegen hun optreden naar een hoog niveau. Een Bretons concert met sterke Ierse accenten.
Nog was de koek niet op. Als afsluiter trakteerde de goedlachse accordeonist Rémi Geffroy met zijn septet het dansvolk op een heerlijke portie balfolk. De melodieuze begeleiding door cello en violen zorgde voor een pakkend vol geluid. Of de drums ook een meerwaarde vormden, daarover verschilden de meningen. Sommigen vonden dat de muziek daardoor werd ‘afgevlakt’, ik vond die extra power juist heel welkom.
Open Podium en workshops
In de relatief kleine zaal van het Open Podium komen de kleinere acts vaak beter tot hun recht. Zo wist Wim te Groen vrijdag een heel serene sfeer te creëren. Zoals met die andro die haast ongemerkt overging op een kost’ar’choat. Prachtig om hierop mee te dansen. De overgang van wals-in-vijf naar wals-in-acht was minder aan mijn gehoor besteed, waardoor ik als ‘leider’ geen geweldige indruk op mijn danspartner maakte.
Door de vele leuke ontmoetingen en boeiende gesprekken in de wandelgangen heb ik van het Open Podium-programma minder meegekregen dan ik wilde. Maar telkens als ik daar ging kijken viel ik met de neus in de boter. Zoals bij die gevoelige afsluitende mazurka van Duo Baftig met het haarzuivere vioolspel van Manon. Bij Selma & Anne belandde ik zelfs in een soort spirituele seance toen daar de dansers volledig in trance zachtjes meerstemmig meezongen bij een hanterdro. Wie ooit in de kloostergemeenschap Taizé is geweest begrijpt wat ik bedoel.
Het aanbod aan workshops was weer enorm. Zo kon je bij Kris en Tim terecht voor de slängpolska en de Stichting Draailier & Doedelzak liet je kennis maken met… juist. Verder namen Gertjan, Marion en Ineke je mee naar de Fest Noz in Bretagne om je de finesses van de Bretonse dansen bij te brengen. Hier niet zozeer aandacht voor de pasjes, maar vooral lichaamshouding, ritme en dynamiek. Moest je wel even voor naar de gymzaal in de buurt want de Meenthe zat al overvol activiteiten.
Jeroen kon op zondag helaas niet aanwezig zijn, Kees was er nog wel en schrijft: Op de laatste dag heb ik me het meest vermaakt bij de open stage. Was de eerste band bij de main stage met Thalas aan mij wel besteed, daarna kwamen er twee bands die minder mijn ding waren.
Momiro was een fijne starter met een zondagochtendgevoel, Hilde van Belle was wel erg emo moet ik bekennen en ook weet ik niet of de spontane combi met klarinet nu zo’n geslaagde combinatie was, maar desalniettemin was het toch fijn om erbij aanwezig te zijn. Van de derde band, Jekna, heb ik weinig meer meegekregen dan de staart. Maar Mook was ook erg leuk. Het was jammer dat het programma van het open podium ophield voor de laatste band op het hoofdpodium. Derhalve verviel mijn uitwijkmogelijkheid en ben ik maar op tijd naar huis gegaan, verzadigd van alle muziek en dansjes, en de culturele uitstapjes die ik weer gemaakt heb in plaats van de workshops.
Tenslotte nog de conclusie van Jeroen:
Dit jaar kwam de helft van alle CaDansagangers uit Nederland. Duitsers en Belgen vormden de grootste groep niet-Nederlanders. Frankrijk was met opmerkelijk minder mensen vertegenwoordigd dan andere jaren, iets wat bij het Boombalfestival eind augustus ook opviel.
Ik heb al heel wat festivals in m’n leven meegemaakt, maar zelden was de catering zo goed geregeld als hier op CaDansa. Geen wachtrijen bij het bestellen van je warme maaltijd en een prima gevarieerd aanbod aan vega(n) gerechten. Die Chili sin carne en de vegan stamppot… heerlijk! Neem daarbij een Giethoorns Watermunt Witbiertje en je kon er de hele avond weer tegen.
Verder ben ik zeer te spreken over zowel de CaDansa-app als de website. Voor digibeten als ik zijn ze zeer gebruiksvriendelijk: simpel, helder en overzichtelijk. Complimenten voor de makers.
Festivals bestaan bij de gratie van overleven, uit de kosten komen. Daarop is CaDansa geen uitzondering. Het festival wordt gedragen door maar liefst 150 vrijwilligers die op zaterdagmiddag terecht allemaal in het zonnetje werden gezet. Ook het kernteam wordt gevormd door vrijwilligers. Alleen wat technici en de mensen van het geluid krijgen betaald, zo vertelde penningmeester Paul Wertenbroek. ‘CaDansa is echt een festival voor en door dansers’. Kortom, hulde aan organisator Selena van Hesteren en alle vrijwilligers!
Tot slot: in het voorjaar overleed mijn lieve vriendin en balfolkmaatje Lian. Zij was altijd super enthousiast en prominent aanwezig op CaDansa. Soms leek het alsof ik haar tussen de dansers door zag zwieren in haar prachtige kleurrijke rokken. Tot ik me realiseerde… dit waren écht Lians rokken! Ze zijn hier aan de rekken gehangen (dank Anita!) voor de liefhebbers die ze meteen gingen dragen. Ontroerend…
nvdr:
Omdat het vaste team van Folkforum dit jaar niet zelf aanwezig kon zijn op CaDansa, vroegen we een aantal mensen om hun eigen indrukken van het festival op te sturen. Jeroen van Zuylen schreef al vaker voor Folkforum en maakte een festivalverslag. Bezoeker Kees Verweij koos zijn momenten, die we, telkens met zijn naam erbij, in het verslag van Jeroen verwerkt hebben. Fotograaf Johan Wijchen was bereid een en ander te voorzien van mooie plaatjes, er volgen nog meer foto's van zijn hand zodra hij ze klaar heeft voor publicatie. Dank voor jullie medewerking!