Toots Thielemans (80):
Wees jezelf, niet meer, niet minder

Afgelopen voorjaar werd de harmonica-virtuoos Toots Thielemans 80 jaar. Deze herfst toert hij met zijn 'verjaardagsconcert' door ons land. Toots speelt daarin samen met de Braziliaanse gitarist Oscar Castro-Neves en de Amerikaanse pianist Kenny Werner. Morgen zit het combo in het Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven. Ton Ouwehand sprak met de levende Belgische legende. Hier enkele citaten uit dat interview dat verscheen in het Eindhovens Dagblad:

…Hij heeft een appartement in 68th Street in New York. Plus een modern landhuis even buiten Brussel. De tachtigjarige Jean Toots Thielemans kan het gependel tussen de continenten nog heel goed aan. De blijmoedige Belg blijft zelfs onvermoeibaar toeren. Deze herfst met zijn 'verjaardagsconcert'. Toots Thielemans praat erover in een royale suite op de elfde etage van het Okura hotel in Amsterdam. Zijn broodje', zoals hij zijn chromatische mondharmonica pleegt te noemen, ligt binnen handbereik. Van tijd tot tijd pakt hij het instrument op en speelt een motiefje. Steeds even ter verduidelijking. Wat hij zo mooi vindt aan Braziliaanse muziek ? Hup daar klinkt Wave' door het appartement. "Hoort u dat?" zegt hij. "Wave is gewoon tweemaal de blues en I got rhythm. Eigenlijk vormen de akkoordenschema's van bossa nova's gewoon jazz, bebop zelfs. Maar bebopjazz, dat zijn speel-stukjes meneer, riedeltjes. Nee, dan die Braziliaanse liedjes. Die zijn allemaal voorzien van een prachtige melodie. Maar de harmonieën zijn gewoon bebop."…

…"Iedereen gaat maar dood, meneer. Deze zomer Ray Brown. Hij ging even liggen na een partijtje golf en stond nooit meer op." Hij zwijgt even en zegt dan: "Bijna iedereen met wie ik gespeeld heb was jonger dan ik en ze zijn allemaal dood. Bill Evans, Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Chet Baker... Miles Davis was zelfs tien jaar jonger dan ik. En die lieve Jacco Pastorius, die mis ik echt. Gek hè, omdat ik last van astma heb, kon ik niet sporten. En ik overleef iedereen."…

…In de jaren vijftig en zestig was Toots Thielemans een gezien jazzgitarist. (…)"Twintig jaar geleden heb ik een trombose gehad in de hersenen. Daardoor ben ik veel langzamer geworden op gitaar. Ik weet wel waar de juiste nootjes zitten, maar ik kan er niet zo snel meer bijkomen. En meefluiten gaat ook niet meer, omdat mijn gehoor achteruit is gegaan. Ik kan mezelf niet meer corrigeren. Als ik violist was geweest, had ik al moeten stoppen want ik kan niet meer intoneren." Nu beginnen de problemen ook al als hij mondharmonica speelt. Maar Toots heeft het onder controle. Hij pakt het broodje' er weer bij. Speelt in het hoge register. "Ik weet dat ik een g' speel", zegt hij, "maar ik hoor een 'bes'. De dokter zegt dat het een inner ear'-probleem is, waar niets aan te doen is. Maar ik weet het, daarom kan ik ermee omgaan."…

…De Belgische koning benoemde Toots en z'n vrouw tot Baron en Barones. Trots toont hij de ring die daarbij hoort. Een zegelring met daarin een harmonica en enkele muzieknootjes gestanst. "En met mijn wapenspreuk: wees jezelf, niets meer, niets minder. Dat is mijn motto. Of ik dat zelf heb bedacht? Misschien was het Socrates. Het komt in elk geval ook op de oorkonde die we nog van de koning gaan krijgen. Maar die moet mijn vrouwke maar ophalen. Op die datum maak ik een toertje door Amerika."…