Janos Koolen & Gilles Rullmann - Janos & Gilles - eigen beheer
Janos & Gilles hebben een fris album afgeleverd met songs en tunes die zowel stevig geworteld zijn in Ierse traditionele muziek als in Bluegrass. De vrijage gaat zover dat in een Ierse fiddle tune plots een sprankelende bluegrassie mandoline kan opklinken. Reken maar dat dat werkt! Een beetje á la Amerikaanse Ieren als Tim O'Brien of Mark O'Connor. Een enkele keer hoor je iets van Django Reinhardt, of iets dat lijkt overgewaaid uit Quebec. Qua sferen gaat het breed, van stuwend en swingend tot aangrijpend en melancholisch. Altijd klinkt het puur en spat het speelplezier van de interactie tussen de twee af.
Viool, gitaar en mandoline worden zowel met een aanstekelijke drive gespeeld als met kippevel genererende subtiliteit. Meer instrumenten halen ze er niet bij, is ook niet nodig. De arrangementen zijn klein gehouden. Ze vervelen nooit, ook al omdat zowel Janos als Gilles in een paar nummers zingen. Geen van beiden is gezegend met een gouden stem, maar ze weten hun vocale beperkingen te compenseren met het juiste gevoel dat ze gedurfd in elke song leggen.
Janos & Gilles staat voor Janos Koolen en Gilles Rullmann, twee Nederlandse muzikale talenten.
Janos Koolen is een muzikale duizendpoot. Hij beperkt zich op dit album tot mandoline, gitaar en zang, maar hij beheerst ook banjo, klarinet en toetsen, studeerde muziekwetenschap in Utrecht - en is uitstekend thuis is Amerikaanse Bluegrass en Ierse muziek. Zijn vrijheid en drive vallen op. Hij is een gewild muzikant en speelt onder meer met Danny Guinan, Izak Boom, Kaz Lux en Laroux.
Gilles Rullmann (viool, gitaar, zang) speelde de laatste jaren o.a. met gitarist Dominic Crosbie, met fluitist Isaac Muller, met zanger-gitarist Joe Connolly, met het trio Gerry Murray, Philip Masure & Gilles Rullmann en met de band Tjane. Tegenwoordig speelt hij in de band Maalstroom en heeft hij dit duo met Janos Koolen. Daarnaast is hij veelgevraagd docent voor vioollessen en workshops.
Hun album kent meerdere hoogtepunten.
In het verstilde repertoire liggen die bij de sprankelende snaren (gitaar en mandoline) in de gevoelvol door Gilles gezongen Engelse traditional Maid on the shore. Maar meer nog in de elkaar opvolgende nummers Tall man's farewell / Silver lining en Dream Away. Twee nummers met een geschiedenis. Ze gaan over het overlijden van geliefden. Het is met smaak gedaan, het wordt nergens klef.
Tall man's farewell is een warm gespeelde lament op viool door Gilles als aandenken aan zijn op 20 februari dit jaar overleden oom Bert Aalbers, die als accordeonist samen met zijn zus Ineke (Gilles' moeder) en Gilles' vader Paul de spil vormde van de roemruchte band Crackerhash (1968-2004).
In Dream Away bezingt Janos het verlies van zijn te vroeg overleden moeder. Droevig getoonzet schetst hij meteen de beklemmende entourage met ‘it's nine o'clock / the sun goes down / I sit here by your bedside / wonder what you dream about / you live from day to day...'. In alle treurnis kent dit nummer een beklijvend refrein.
Een ander rustig hoogtepunt vind ik het bijna klassieke gitaarspel gekoppeld aan een meeslepende viool die je - wat de titel suggereert - het gevoel geven wat past bij de donkere dagen voor Kerstmis. A Sunday in December (Janos Koolen) klinkt alsof ze naast je op de bank in de huiskamer zitten te spelen.
Uit het dynamischer werk licht ik graag de knap over elkaar buitelende mandoline-nootjes in Sheepskin and Beeswax, een Ierse traditional die Janos en Gilles leerden van de Canadese band La Bottine Sourriante (op hun cd La Minstrine is het te vinden is onder de titel Le Reel Irlandais Ou Sheepskin And Beeswax).
Ook valt de soepele fiddle-swing op in het vervolg Maids of Kilmallock, een Ierse tune die de kleine Gilles thuis al gehoord moet hebben toen zijn ouders het oefenden voor Crackerhash. Fraai! Zoals ook de opwindende fiddle en de stuiterende mandoline in de old-time afsluiter.
En dan is er de song Chant du Vieillard. Het is een origineel 9de eeuws gedicht uit Wales, dat door Miles Dillon & Norah Chadwick in het Engels is omgezet, vervolgens naar het Frans vertaald en op muziek gezet door de Bretonse zanger Gérard Delahaye. De wereldreis die dit nummer maakt is nog niet ten einde want nadat Janos & Gilles het hoorden van de Bretonse band Hudel meten ze het nu een min of meer Quebecian jasje aan (beluister hier een fragment).
In totaal bevat dit album twaalf nummers, die ruim een uur beslaan. Alle arrangementen zijn van Janos en Gilles. Naast traditionals en zelf geschreven stukken zijn er zes tunes van anderen. Drie zijn er samengebracht in het eerste nummer: Laurel's Reel van de in het Canadese Cape Breton fiddlende Allie Bennett, Inver Bank van de in Belfast fluitende uillean piper Patrick Davey (o.a. Craobh Rua) en Big Red van de in Frankrijk geboren Iers fiddlende Philippe Varlet, die nu in Washington woont. Mélodie au crépuscule is van Django Reinhardt. Het maakt onderdeel uit van een tune-set waarin verder naast een tune van Janos ook West to Alaska voorkomt, een New England jig van Andrea Hoag van de band KGB. Dan is er nog Coast of Austria, een reel van de Galway-tin-whistler Séan Ryan (cd-boekje meldt: apparently the tune was to be named the coast of Australia, but a few pints made the title stop short of its intended ending...)
Op donderdag 29 november 2007 presenteren Janos & Gilles in Haarlem hun album. De presentatie heeft plaats in de kapel van het Rosenstock-Huessy-huis, Hagestraat 10 te Haarlem. De deuren gaan open om 19.45u, aanvang concert 20.15u - toegang gratis.
Het album is enkel te verkrijgen via www.gillesrullmann.com
Beluister alvast eens op www.myspace.com/gillesrullman de tune-set Laurel's reel / Inver Bank / Big Red.
Henk - Waardering 8,5