-door Mirjam Adriaans, foto's Ronald Rietman-
Muziek, dans, gedichten, interviews, poppentheater en zelfs een eigen bier, VAN HIER bij de Cultuurboerderij in Westelbeers had het gisteren allemaal. Een enkel klein plensbuitje mocht de pret niet drukken voor de bezoekers. Nee, het was volop genieten van alle optredens van muzikanten van Nederlandse bodem of net over de grens, onder meer Jeroen Kant, Duvels Akkoord, Kabál en Vergane Glorie. En dat buitje? "Ach, dat hoort toch bij een festival."
Hoewel de eerste editie van vorig jaar eigenlijk begon als een eenmalig initiatief vanwege de verjaardag van een muzikant, beviel het festival zo goed, dat al gelijk plannen ontstonden om er een vervolg aan te geven. De opzet van VAN HIER 2025 is nagenoeg gelijk gebleven: een gezellig ingericht terrein, drie podia en diverse speelmogelijkheden voor de kinderen. Lekker eten en drinken, met dit jaar zelfs een door Beerze gebrouwen VAN HIER bier.
Het lijkt droog te blijven op zondag, dus hebben heel wat mensen nog de dag vantevoren een kaartje gekocht en raakt het terrein bij de Cultuurboerderij in Westelbeers al snel gevuld. De opkomst is goed, zelfs met de onzekerheid over het weer zijn er nog zo'n 350 bezoekers, ongeveer net zoveel als vorig jaar.
De Oirschotse dorpsdichter Roel Timmers en het Arti Ensemble zetten gelijk de toon voor het festival met de Brabantse Boemerang, een tekst over het "van hier gevoel" en het Brabander zijn als ik de tekst goed begrepen heb. De woorden "van hier" komen telkens weer terug in de tekst en met de begeleiding van diverse blazers voel ik me, als geboren en getogen Brabantse en dus ook "van hier" gelijk weer thuis op dit sympathieke kleinschalige festival.
Balfolkpodium
Het festivalletje valt dit jaar niet samen met Boombal Festival en dat betekent dat de vloer bij het balfolkpodium van begin tot eind goed gevuld blijft. De mannen van Momiro ontmoetten elkaar in de band Andoorn, dus het is niet verwonderlijk dat dit trio hier en daar een bekend geluid produceert.
Ondertussen leg ik een bezoekster uit dat een scottisch geen Schotse dans is maar een Franse en dat de jig (of chapelloise) in de balfolk weliswaar ritmische overeenkomsten vertoont met de Ierse jig, maar niet dezelfde dans is. Een andere bezoeker constateert dat het eigenlijk een partnerruilfestival is, nadat hij een tijdje heeft gadegeslagen hoe de dansers telkens weer wisselen om met iemand anders de dans voort te zetten.
Momiro had bij de soundcheck al wat geluidsproblemen vertelt Kris van 't Klooster (mandoline, viool) later, door de regen van afgelopen dagen is er ergens een kabel ondergelopen of een ander lek ontstaan, waardoor de geluidstechnici er nog een flinke kluif aan hebben om alles buiten goed te laten klinken, maar echt grote problemen ontstaan er gelukkig niet.
Bij Kabál hoor ik hier en daar Keltische elementen, al zijn de groepsleden niet uit Ierland of Schotland afkomstig. Maar in de handen van ervaren folkrotten Richard de Waardt (accordeon), Katrien Bos (viool), Mark van Dal (gitaar) en Jo Zanders (percussie) weet je dat het met de muziek wel snor zit. Hun optreden wordt ook gewaardeerd door aan de zijkant luisterende bezoekers.
Van Folie du Nord krijg ik niets mee, maar Wilco van der Kolk (draailier) is na afloop kritisch. Vanwege vakantie en zo heeft de groep een paar maanden niet kunnen repeteren en dat eist zijn tol, maar hij vindt het wel een heel fijne sfeer op het VAN HIER festival, net als vorig jaar toen hij er als bezoeker was.
Afsluiter op dit podium is Paracetamol, dat een niet geheel vlekkeloos optreden kent, al hebben ze een paar aanstekelijke melodieën op het repertoire. De samengezongen nummers op het einde maken nog wel veel goed. En hoewel er dan ook al wat mensen richting huis vertrekken blijft de vloer nog redelijk gevuld met enthousiaste dansers.
Concertpodium
De Belgische formatie Veston onder leiding van Steven Van Gool trapt de concerten buiten af. Feestelijk en vrolijk, met zonnige latijnse ritmes en reggaeklanken tussendoor, maar wel met vette Vlaamse teksten, dus prima passend in de opzet van VAN HIER.
Vervolgens is het aan Jeroen Kant om de leemte op te vullen die ontstaan is door het (vanwege ziekte) afzeggen van Taaftere. Dat is deze eigenzinnige Brabantse woord- en gitaarkunstenaar wel toevertrouwd. Deze middag horen we vooral zijn prachtige woorden, gevoelig, soms nostalgisch, hier en daar met een rake sneer. Nooit Genoeg, De Haven Van Rotterdam of de Weemoed Blues (de laatste twee met fijne ondersteuning van mondharmonicaspeler Leon) zijn liedjes die een tijdloos karakter hebben. Maar hij heeft ook een protestlied, Stront In Mijn Kop, over mensen die zomaar overal hun afval weggooien in de natuur. Muzikaal gezien is dit het sterkste optreden van het festival.
En dan is het op dit podium tijd voor mooie klassiekers uit de folktraditie van de Lage Landen met het Duvels Akkoord. Jozef Aa (accordeon), Hein Augustijn (zang, gitaar en mandola), David Cornelissen (zang, mandoline, banjo en fluit), Paul van Hees (zang, basgitaar en gitaar) en Miet Maveau (zang en fluit) brengen nummers van onder meer Wannes Van de Velde, Veulpoepers, Gerard van Maasakkers (een niet voor de hand liggende: D'r Wou 'Nen Boer 'S Vruug Opstaon), Fluitekruid, Wè-nun Henk en Bots. Bij Woensel Kermis van Dommelvolk reageert Bert Spin (accordeonist van die groep) "Leuk dat die nog gespeeld wordt! Het klinkt wel meer als Veulpoepers met die fluit." Een bezoeker die ze kort geleden al eens zag meldt dat het vandaag wel tien keer beter gaat. Het publiek heeft weinig aansporing nodig om te dansen op deze klanken, een Bretonse dans of gewoon 'twee emmertjes water halen' zoals dat jaren geleden al spontaan gebeurde bij de Veulpoepers. Nostalgie met een modern tintje.
Cultuurpodium
Een nieuw onderdeel dit jaar is het Café de zachte G, waar het Brabants centraal staat (voor wie interesse in de taal heeft, er is een Facebookgroep). Op het knusse podium binnen vraagt Patrick Timmermans van Erfgoed Brabant bezoekers naar hun favoriete woord met een zachte g, en blijken ook Zeeuwen en Gelderlanders zich best thuis te voelen in deze contreien. Zij worden onderscheiden met een heuse zachte G die ze op hun kleding kunnen plakken. Hij wordt bijgestaan door Ferry van de Zaande, die er ook nog een cursus Brabants en een snackquizz tegenaan gooit. Het is er gezellig en gemoedelijk met vier Brabantse optredens waar aandachtig geluisterd wordt.
Marja van Trier vermaakt de aanwezigen met humorvolle liedjes in haar eigen Loon op Zandse dialect, al heeft ze soms ook wat serieuzer repertoire, "doar moette oew eige mar durheen knauwe." Dat doet het publiek met zichtbaar plezier en met de afsluiter Trappistenbier wordt van harte meegezongen.
Het alter ego van de pop Ferry van de Zaande heet Frans van der Meer en deze Tilburger zet met zijn kompanen een lekkere set neer met rootsy, soms lekker bluesy nummers, uiteraard wel allemaal in het Brabants. Zijn niet altijd even politiek correcte teksten zijn vaak puntig en raak, maar ook het hilarische tussendoortje Had Ik Maar Leuke Kinderen door Erik van Os (zijn kinderen hebben hem toestemming gegeven om het gelijknamige boek te publiceren zo verzekert hij) valt in de smaak. Uiteraard mag de 'hit' Dès 'ne Schôone Waoge (ooit populair geworden via de creatie Fred van Boesschoten, maar nu in een lekker ontspannen uitvoering) niet ontbreken.
Myrthe en de Bootsmannen vervangen Stéphanie Struijk die door omstandigheden moest afzeggen. Zangeres Myrthe Boot klinkt niet echt Brabants, maar schrijft wel heel fijne luisterliedjes, over onderwerpen die haar na aan het hart liggen. Ze heeft twee Bootsmannen meegenomen en Martijn Kuijten valt voor de gelegenheid in als gitarist. Haar mooie kleine verhaaltjes komen prima tot hun recht in de intieme ambiance van de Cultuurboerderij, waar deze middag met aandacht geluisterd wordt.
Aan het eind van haar optreden zingt ze met Hein Augustijn diens lied Van Hier, dat nu dus officieel het lijflied mag heten van twee geslaagde festivaledities. Hulde aan alle mensen die hier vrijwillig hun tijd en moeite in gestopt hebben!
Vervolgens heeft Timmermans een gesprekje met de muzikanten die in Café de zachte G spelen en vertelt Myrthe dat Willem Nijholt en Liesbeth List tijdens haar opleiding dictie belangrijk vonden en daar mag geen regionaal accent in zitten. Het verklaart waarom ze niet echt die typische zachte g heeft, al komt het inmiddels toch wel hier en daar weer aan de oppervlakte nu ze haar eigen liedjes schrijft en speelt. Marja van Trier trekt van leer tegen Omroep Brabant, dat volgens haar de programmamakers heeft verboden om Brabants dialect toe te passen. Een beetje cru gesteld wat mij betreft, maar een punt heeft ze wel, want er is nog maar weinig aandacht voor dialect op deze zender, zeker als je dat vergelijkt met sommige andere provincies die hun eigen taal wel in ere houden. Frans van der Meer onderschrijft dat verhaal, een eigen nummer van hem (overigens niet in dialect) mocht ook niet gedraaid worden. Voor Myrthe Boot is dat nieuws, al heeft ze niets van de zender gehoord na haar verzoek om de single die ze met Martijn maakte te draaien.
Wat wel op Omroep Brabant is geweest is Vergane Glorie, dat als laatste in het Café de zachte G optreedt. Martijn Kuijten, Björn van der Doelen en Ruud van den Boogaard hebben in een serie korte documentaires een gezicht gegeven aan diverse markante, kleurrijke Brabanders, die over het algemeen enkel in hun eigen dorp of stad bekend waren. Deze middag spelen ze (in principe voor de laatste keer) de verhalen over onder meer motorcrosser Jan Clijnk, Tontje d'n Dwerg, Janus Kiep, kruidendokter van de Moosdijk en Mie Moors. Maar de mannen hebben de smaak te pakken, horen bij optredens vaak de vraag "kennen jullie die ook al?" over een plaatselijke legende. En dat willen ze graag verder uitwerken, dus wie nog iemand kent (o ja, hij of zij moet wel dood zijn) mag zich melden. Vergane Glorie 2.0 of zo, nou ja, die term werkt een beetje op de lachspieren, maar er zit een vervolg in de pijplijn.
Tijdens dit optreden barst de plensbui los buiten, gelukkig heeft de organisatie aan regenponcho's gedacht. Die zijn gratis verkrijgbaar bij de infostand.
Na al het Brabants is Jigsaw de afsluiter van het Cultuurpodium. Het is een band die ik heb leren kennen als sessietrekkers bij de Celtic Nights van het Iers Sessie Festival in Nuenen en ze trakteren het publiek dan ook enthousiast op fijn folkrepertoire, waaronder een Amerikaans liedje, want hoe Iers het ook mag klinken, Galway Girl is echt van Steve Earle.
En zoals gebruikelijk is er nog een afsluiter buiten. Straf verzorgt een klein feestje voor wie daar nog zin in heeft na een heerlijke festivaldag. Maar de vermoeidheid slaat toe, dus we houden het voor gezien. Gelukkig blijft het nog een tijdje (min of meer) droog. Net als vorig jaar moeten we omfietsen vanwege de kermis in Middelbeers, waar dit keer een Nederlandstalige zanger klinkt. Ook een beetje VAN HIER dus, maar niet echt onze smaak, dus we fietsen gauw door naar huis.
