Galina Durmushliyska
Galina Durmushliyska & Trio, Muziekcentrum Vrijdag 24 januari Paradox 21 uur.
Een bijzonder concert is dat van de Bulgaarse zangeres Galina Durmushliyska. Aanvankelijk zou ze met haar luchconcert op woensdagmiddag het festival openen. Maar nu het festival met een dag is ingekort is haar optreden verhuisd naar de vrijdagavond in Paradox.
De in Nederland wonende Bulgaarse zangeres Galina Durmushliyska mag niet ontbreken op dit festival van stemmen. Ze is één van de grootste vocalisten uit Bulgarije, geliefd om haar warme, krachtige en lyrische stem. Ze heeft vooral haar fans in de VS, Canada, Griekenland en Australië waar onlangs een 1,5 uur durend National wide radio programma is uitgezonden ter gelegenheid van haar 2de solo CD. Op dat album wordt ze begeleid door Theodosii Spassov (kaval) en Krûstyo Dimov (kaval) en het folklore orkest van de Bulgaarse
Nationale Radio.
Galina's repertoire is origineel, smaakvol en gevarieerd. Zij is een unieke vertegenwoordigster van de rijke folklore uit Dobrudzja en beheerst de voor die streek zo karakteristieke tedere stijl van zingen met een zeer fijn vibrato. Bovenal is het over kunnen brengen van de tekst en betekenis van een lied haar grote kwaliteit. Zoals zij zelf zegt zingt zij geen lied zonder dat dit eerst door haar ziel en hoofd volledig begrepen en verwerkt is. Daarmee is zij een "liedvertolkster" in de ware zin van het woord. Ze zingt ook liederen uit de andere streken van Bulgarije en Macedonië.
Staatsensemble
Galina heeft haar eerste liedjes geleerd van haar oma Dena en tante Slava. Als 7-jarige zingt Galina voor het eerst op het podium. Vlak na het afsluiten van haar gymnasium doet Galina op 15 augustus 1977, zonder dat haar ouders daarvan wisten, auditie van het Staatsensemble "Dobrudzja" Zij was dat jaar de enige nieuwe zangeres die aangenomen werd en begon twee dagen later in het koor. Dit was heel bijzonder, aangezien zij pas 18 jaar was, geen muziekopleiding had genoten en bijvoorbeeld ook geen noten kon lezen. De componist Petur Krumov, die in de auditiecommissie zat, herkende echter het grote talent dat in haar school.
Galina is bijna 14 jaar (aug. 1977- mei 1991) als zangeres verbonden geweest aan dit ensemble, waar in zij snel carrière maakte. Ze maakte met dit staatsensemble vele tournees in Bulgarije en het buitenland, en beschouwt deze tijd als haar opleiding tot zangeres.
Eind 1990, tegelijk met de grote veranderingen in Bulgarije, brak ook een grote verandering in Galina's carrière aan. Eerst in het eveneens door Petur Krumov opgerichte trio "trio Dobrudzjanka", waarbij zij ruim 4 jaar als eerste stem zong. In deze tijd werd dit trio en Galina als soliste uitgenodigd om opnamen te maken voor de Bulgaarse Nationale Radio (BNR) te Sofia. Door deze doorbraak van Galina raakten componisten en muzikanten geïnteresseerd in haar en gingen componisten speciale arrangementen voor haar stem schrijven. Naast puur folkloremateriaal heeft Galina als soliste en met dit trio ook speciaal voor hen gecomponeerde stukken voor kamerorkest gezongen.
Reeds in het eerste jaar (1991) werd één van haar liederen "Prochu se moma Manolka" door de luisteraars van de BNR uitgroepen tot "beste lied van het jaar".
Bulgaren in Sovjet Unie
Na de omwenteling in Bulgarije werd het de Bulgaren bekend dat er vele Bulgaren in het gebied "Bessarabië" in de republieken Oekraïne en Moldavië (toen nog deel van de Sovjet Unie) woonden. In 1992 maakte Galina een eerste tournee door dit gebied. Deze reis maakte een grote indruk op haar, niet alleen als uitvoerend zangeres, maar ook omdat zij daar een schat aan oude Bulgaarse folklore leerde kennen. Na dat jaar heeft Galina tot 1998 elk jaar een tournee naar Bessarabië gemaakt, waar zij tot nu als meest geliefde Bulgaarse zangeres geëerd wordt.
In dezelfde periode leerde zij de zusters Angelovi uit het dorp Kardam kennen, die een groot aantal liederen uit noord Dobrudzja (nu Roemenië) kenden. Uit deze 3 gebieden: zuid Dobrudzja en met name haar geboortedorp Vedrina, noord Dobrudzja en Bessarabië heeft Galina vele volksliederen opgetekend, geleerd, en na bewerking door componisten, in studio's opgenomen. In dezelfde periode heeft Galina als docent op de muziekschool van het stadje General Toshevo, aankomende zangeressen les gegeven.
Kalimana
Een paar jaar later in december 1994 werd Galina uitgenodigd om een tournee te maken langs kerken en kathedralen in Frankrijk, België en Finland met de formatie "Kalimana" van 5 zangeressen en 3 muzikanten. Dit was voor Galina de eerste keer dat zij, met orthodoxe liederen en volksliederen uit andere streken en stijlen van Bulgarije, ander materiaal dan haar eigen repertoire zong.
Iasis
Eind 1997 werd Galina uitgenodigd om als sopraan bij de bekende Griekse jazzformatie "Iasis" te zingen. Met deze jazzformatie heeft Galina in de periode 1998 tot 2000 een aantal tournees in Griekenland gemaakt alsmede de cd "Amalgama" opgenomen.
In de 10 jaren na het ensemble Dobrudzja heeft Galina door heel Bulgarije als soliste opgetreden en met veel bekende zangeressen, zangers, en muziekanten samengewerkt, zijn er vijf audiocassettes met haar als soliste uitgegeven (in Bulgarije wordt de meeste muziek tot nu toe nog op audiocassette uitgegeven aangezien nog weinig gezinnen een cd-speler hebben en cd's voor Bulgaren duur zijn), is er een tv-film als biografie over haar gemaakt (Rodena pod zwezdite // geboren onder de sterren) en zijn er diverse andere tv-films over haar gemaakt, bijv. naar aanleiding van haar tournees door Bessarabië of ter gelegenheid van het uitkomen van een nieuwe muziekcassette. Ook heeft zij aan tv-films, audiocassettes en cd's van anderen meegewerkt. Van Galina zijn meer dan 110 opnamen in het archief van de Bulgaarse Nationale Radio opgenomen.
Op 13 april 1999 vierde Galina haar 20-jarig jubileum als professioneel zangeres met een galaconcert. Voor dit galaconcert is speciaal een lied (Hé Zivote // Oh, het leven) over haar leven geschreven en gecomponeerd.
Naar Nederland
In de zomer en herfst van 1999 heeft Galina in Nederland gewerkt als zangdocente en cd opnamen gemaakt met het trio "Kusmet" In het voorjaar van 2000 heeft zij tijdens een concert met de Griekse Jazz formatie Iasis ook samengewerkt met de in Amerika wonende multi-instrumentalist en zanger Omar Faruk Tekbilek, wat leidde tot een uitnodiging als soliste voor cd opnamen in juli 2000 te Parijs voor zijn nieuwste CD "Alif", die juni 2001 is uitgekomen.
Vanaf juli 2000 heeft Galina zich in Nederland gevestigd, waar zij naast concerten met het trio Kusmet en orkest Loreley vooral veel cursussen en workshops in Bulgaarse zang geeft. Bijzonder van aard is haar samenwerking met de Nederlandse accordeonist Jan Wollring, orkestleider van het trio Kusmet en orkest Loreley, en met het koor Slavuj uit Amsterdam. Speciaal voor de samenwerking tussen Slavuj met Galina als soliste zijn nieuwe composities geschreven die december 2001 in première zijn gegaan.
Oktober 2000 is haar eerste solo cd "Galina Durmushliyska - Voice of Dobrudja" (GD-227) uitgekomen, zowel in Bulgarije als voor de west Europese markt en Amerika. Met name uit Canada en de VS heeft deze CD lovende recensies ontvangen.
In januari 2002 is een lied van Galina als eerste track op de compilatie CD "Love songs of the world" (EUCD1699) opgenomen, samen met liederen van andere grote vertolksters zoals Márta Sebestyén uit Hongarije, Valentina Ponomareva uit Rusland, Dolores Keane uit Ierland en Esma Redzepova uit Macedonië.
Augustus 2002 is het twee solo album "galina Durmushliyska - enchantig voice of Bulgaria" uitgekomen op het ARC label (EUCD1751).
In februari 2002 is Galina samen met de koordirigent Rineke Marwitz een projectkoor "femail@stage" gestart, waarin een theatershow op basis van de Bulgaarse koortraditie wordt vormgegeven. De voorstellingen "Sreshta -De Ontmoeting" zullen in het voor- en najaar van 2003 plaatsvinden.
Jan Wollring
Accordeonist Jan Wollring specialiseert zich al jaren in de Bulgaarse volksmuziek. Jan, die Bulgaars is, is muzikant in, en orkestleider van, diverse orkesten voor Balkanmuziek en heeft naast vele keren in Nederland al drie keer voor de Bulgaarse TV opgetreden.